Basiliek van Sint-Nicolaas

De Basiliek van Sint-Nicolaas, lokaal bekend als Basilica di San Nicola, is een indrukwekkend bouwwerk gelegen in het hart van de oude stad van Bari. Deze basiliek is niet alleen een belangrijk gebedshuis voor de katholieke kerk, maar ook een cruciale plek voor oecumene onder christelijke kerken. Als een van de meest prominente voorbeelden van Apulisch-romaanse architectuur, staat de Basiliek van Sint-Nicolaas als een bewijs van het rijke historische en culturele erfgoed van deze regio.

De Geschiedenis van de Basiliek van Sint-Nicolaas

De bouw van de Basiliek van Sint-Nicolaas begon in 1087, nadat Roger Borsa land had geschonken aan bisschop Ursone. De basiliek werd waarschijnlijk in drie opeenvolgende fasen gebouwd en was voltooid in 1197. De bouw van de basiliek is nauw verbonden met de relieken van Sint-Nicolaas, die door tweeënzestig zeelieden uit de stad Myra in Lycië naar Bari werden gebracht. Deze relieken arriveerden in Bari op 9 mei 1087 en werden aanvankelijk ondergebracht in het klooster van San Benedetto onder abt Elia. Omdat er behoefte was aan een grotere kerk om de relieken te huisvesten, begon Elia met de bouw van de basiliek op de plek van het voormalige Byzantijnse gouverneurspaleis, dat tijdens een opstand voor gemeentelijke vrijheden was verwoest. De relieken werden op 1 oktober 1089 overgebracht naar de crypte van de basiliek tijdens een ceremonie geleid door paus Urbanus II.

De bouw van de basiliek werd voltooid in 1197, zoals blijkt uit een perkament uit dat jaar waarin de basiliek als reeds gebouwd wordt vermeld. De wijdingsplaquette uit 1197, door sommigen geïnterpreteerd als markering van de voltooiing van de bouw, was een devotionele daad van keizer Hendrik VI, die de zegen van Sint-Nicolaas zocht voordat hij op kruistocht ging. De basiliek bleef een palatijnse kerk tot het Verdrag van Lateranen in 1929, waarna het onder de jurisdictie van de Heilige Stoel kwam. In 1968 verhief paus Paulus VI de kerk tot de waardigheid van een pauselijke basiliek, als erkenning voor haar bijdrage aan de oecumenische beweging.

De Basiliek van Sint-Nicolaas Verkennen

De Basiliek van Sint-Nicolaas is een uitstekend voorbeeld van Apulisch-romaanse architectuur en staat trots nabij de zee. De eenvoudige maar majestueuze gevel is in drie delen verdeeld door pilasters, bekroond door bogen, en heeft drie portalen, waarvan de centrale rijkelijk is versierd. De gevel wordt geflankeerd door twee afgeknotte klokkentorens van verschillende ontwerpen. De zijkanten van de basiliek worden gekenmerkt door diepe blinde bogen, waarboven loggia's met zeslichtvensters en sierlijke deuren lopen. De hoge uiteinden van het transept en de doorlopende apsismuur zijn versierd met blinde bogen aan de onderkant en bifora's aan de bovenkant, met de centrale muur versierd met een groot raam.

Binnen volgt de basiliek een Latijns kruisplan, ogenschijnlijk longitudinaal maar feitelijk niet. Het is verdeeld in drie schepen door twaalf spolia-zuilen (zes aan elke kant, met de eerste vier gepaard). Het ritme van het centrale schip, bedekt door spanten, wordt gemarkeerd door drie dwarsbogen die in de 15e eeuw werden toegevoegd na een aardbeving die de hele structuur onveilig maakte. De eerste twee bogen rusten op de eerste vier paar zuilen, terwijl de laatste boog wordt ondersteund door twee massieve samengestelde pilaren die bijna halverwege het schip staan.

Boven de bogen bevindt zich het matroneum met trifora's. Het plafond is ingewikkeld gesneden en verguld, met beschilderde panelen uit de 17e eeuw. Drie plechtige bogen op sierlijke zuilen scheiden het centrale schip van het priesterkoor. Het hoofdaltaar wordt overdekt door een ciborium uit de 12e eeuw. De centrale apsis heeft een marmeren vloer met oosterse motieven uit het begin van de 12e eeuw, naast de krachtige marmeren bisschopsstoel uit 1105 en het monument van Bona Sforza, koningin van Polen, vervaardigd door beeldhouwers uit de late 16e eeuw.

Het Ciborium en de Stoel van Abt Elia

Het ciborium boven het altaar, gemaakt vóór 1150, is het oudste in Apulië. Vier oude marmeren kolommen, de voorste in rode breccie en de achterste in paarse breccie, ondersteunen het baldakijn, dat bestaat uit twee boven elkaar geplaatste achthoekige piramidale structuren, ondersteund door twee sets zuilen met ingewikkelde kapitelen. Het ontwerp echoot een Romeins motief en verwijst expliciet naar het classicisme. De prachtige kapitelen, daterend uit het derde decennium van de 12e eeuw, tonen figuren van engelen aan de voorkant en dier- en plantaardige motieven aan de achterkant.

Een van de belangrijkste beeldhouwwerken van de Apulisch-romaanse kunst is de bisschopsstoel van abt Elia, gelegen achter het ciborium in het midden van het priesterkoor en zijn mozaïek. De stoel, gekenmerkt door zijn uitgebreide versieringen, werd gemaakt tussen 1098 en 1105, volgens een inscriptie op de achterkant. Als deze datering correct is, zou de stoel een van de vroegste werken van Apulisch-romaanse kunst zijn. Echter, gezien de vitaliteit en rijpheid van de reliëfs, is het waarschijnlijker dat de stoel uit de eerste helft van de 12e eeuw stamt.

De Crypte

Twee trappen aan het einde van de zijbeuken leiden naar de triapsidale crypte, die net zo groot is als het transept en wordt ondersteund door 26 verschillende kolommen versierd met romaanse kapitelen. Onder het centrale altaar van de crypte rust het lichaam van Sint-Nicolaas. Een van de zij-apsissen is gewijd aan de orthodoxe eredienst. De crypte heeft 36 traveeën met bijbehorende kruisgewelven. Het gebied rond het altaar, waar de relieken van de heilige worden bewaard, is bedekt met een rijk gevarieerde mozaïekvloer. Bij de rechteringang bevindt zich de wonderbaarlijke kolom of de kolom in het ijzeren hekwerk.

De Basiliek van Sint-Nicolaas is niet alleen een historisch monument; het is een levendig symbool van het spirituele en culturele erfgoed van Bari. De muren en ruimtes weerklinken met verhalen uit het verleden, waardoor het een onmisbare bestemming is voor iedereen die deze prachtige stad bezoekt.