Pastorie van de Corneliuskerk

Gelegen in het pittoreske dorp Beuningen in de Nederlandse provincie Gelderland, is Dorpssingel 2, plaatselijk bekend als de Pastorie van de Corneliuskerk, een prachtig voorbeeld van neoklassieke architectuur dat de tand des tijds heeft doorstaan. Dit statige gebouw, gebouwd in 1839 en uitgebreid in 1885, dient nog steeds zijn oorspronkelijke doel en biedt bezoekers een inkijkje in het rijke historische weefsel van de regio.

De Historische Reis van Dorpssingel 2

De geschiedenis van Dorpssingel 2 is nauw verweven met de religieuze en sociale omwentelingen van zijn tijd. Na de Reformatie in 1637 verloren de katholieken van Beuningen hun kerk en pastorie aan de protestanten, waardoor ze hun geloof in het geheim moesten belijden. Pas in 1795 keerde een katholieke pastoor terug naar het dorp en herstelde de parochie. Aanvankelijk werden de diensten gehouden in een huis genaamd De Roskam, dat tijdelijk als pastorie diende.

In 1799 kochten de katholieke dorpsbewoners het vervallen kerkgebouw terug, dat toen alleen uit het koor en de toren bestond, samen met het kerkhof en de pastorie van de protestanten. Tussen 1801 en 1803 bouwden de parochianen op eigen kosten een nieuw schip, en de kerk werd gewijd aan St. Cornelius. In 1839 werd de huidige pastorie, Dorpssingel 2, gebouwd, wat een nieuw hoofdstuk markeerde in de kerkelijke geschiedenis van het dorp.

Architectonische Pracht

Dorpssingel 2 is een opvallend blokvormig huis gebouwd in neoklassieke stijl, gekenmerkt door zijn tweelaagse structuur met een schilddak. Een van de meest opmerkelijke kenmerken van dit gebouw is de aanzienlijke diepte in vergelijking met de breedte van de gevel, wat het een unieke en imposante uitstraling geeft. Het ontwerp vertoont overeenkomsten met de pastorie in het naburige dorp Ewijk, hoewel deze later werd gebouwd.

In 1838 werd de bouw van Dorpssingel 2 gesubsidieerd door de overheid met 3200 gulden. Het gebouw onderging een aanzienlijke uitbreiding in 1885 onder leiding van architect Appel uit Den Bosch. Het achterste gedeelte, bekend als de 'deel', werd vervangen door een tuinkamer en keuken, compleet met een bovenverdieping die hoger was dan de oorspronkelijke structuur. Hierdoor werd de rest van het huis met ongeveer 75 centimeter verhoogd. Daarnaast werd er in deze periode een koetshuis met opslagruimte in de tuin gebouwd.

Het Koetshuis en de Tuin

Het koetshuis, gebouwd in 1885, bevindt zich achter de pastorie en is ook aangewezen als rijksmonument. Het heeft gepleisterde gevels en een zadeldak bedekt met oude Hollandse pannen. In 2011 werd het koetshuis herbouwd en via een kleine hal verbonden met het hoofdgebouw. Het dient nu als conferentieruimte, wat een moderne functie toevoegt aan deze historische structuur.

De pastorie wordt omgeven door een prachtig onderhouden tuin. In de noordoostelijke hoek staat een tufstenen beeld van het Heilig Hart uit 1920, dat eveneens de status van rijksmonument heeft. De tuin wordt aan de zuidkant begrensd door een bakstenen muur met gemetselde pijlers, terwijl de noord- en oostzijden worden omheind door een smeedijzeren tuinhek met een poort, waarvandaan een grindpad naar de hoofdingang leidt. Zowel de muur als het hek zijn erkend als rijksmonumenten, wat bijdraagt aan de historische betekenis van het pand.

Een Levend Monument

Vandaag de dag staat Dorpssingel 2 als een goed bewaard voorbeeld van een vroeg 19e-eeuwse pastorie in klassieke empirestijl. De uitbreiding van 1885 sluit naadloos aan bij de oorspronkelijke structuur, waardoor de architectonische integriteit van het gebouw behouden blijft. Gelegen aan de Dorpssingel en op een prominente plek aan de Van Heemstraweg, vormt de pastorie samen met de kerk en het kerkhof een integraal onderdeel van de historische kern van het dorp, die opmerkelijk goed bewaard is gebleven.

Het terrein waarop Dorpssingel 2 staat, is waarschijnlijk van archeologische waarde, aangezien dit deel van het dorp al sinds vroege tijden bewoond is. De monumentale symmetrische ingang van het gebouw, met zijn platte houten pilasters met kroonlijstkapitelen, een hardstenen trap met drie treden en grote schuiframen met zes ruiten in de omliggende gevels, zijn bijzonder opvallend en dragen bij aan de grandeur ervan.

Tot slot is Dorpssingel 2 niet zomaar een gebouw; het is een getuigenis van de veerkracht en het geloof van de gemeenschap van Beuningen. De muren hebben eeuwen van geschiedenis meegemaakt, van religieuze onrust tot architectonische evolutie. Voor bezoekers biedt het een serene en schilderachtige ontsnapping naar het verleden, waardoor het een must-see monument is in het hart van Gelderland.