Pont Colbert

Dieppe, een charmante havenstad in Normandië, Frankrijk, herbergt een van de meest fascinerende staaltjes techniek in Europa – de Pont Colbert. Deze draaibrug uit het einde van de 19e eeuw, gebouwd van gesmeed en gelamineerd ijzer, is niet alleen een functioneel wonder maar ook een historisch juweel dat zowel de lokale bevolking als bezoekers blijft boeien. In gebruik genomen in 1889, staat de Pont Colbert bekend als de laatste grote draaibrug in Europa die nog in zijn oorspronkelijke configuratie werkt, wat het in 2017 een plaats op de lijst van historische monumenten opleverde en een classificatie in september 2020.

Het Ontstaan van de Pont Colbert

Het idee voor een brug in de haven van Dieppe om de wijk Pollet met het stadscentrum te verbinden ontstond in de jaren 1880. Dit maakte deel uit van een groot initiatief om nationale communicatie- en havenroutes te verbeteren, onder leiding van Charles de Freycinet, destijds minister van Openbare Werken. Dieppe was een van de prioriteitsprojecten, en in april 1880 werd een wet aangenomen om de haven te verbeteren en uit te breiden. Deze ontwikkeling leidde tot de aanleg van een nieuw 40 meter breed kanaal door de visserswijk Pollet, wat resulteerde in de sloop van 173 gebouwen en het splitsen van de buurt in tweeën. Om de gescheiden zijden weer te verbinden, keurde de gemeente onder leiding van burgemeester Alexandre Anquetin in 1883 de bouw van een draaibrug goed.

Constructie en Vroege Jaren

De bouw van de haven ging door met het graven van commerciële bassins in 1887, gevolgd door de montage van de brug in slechts vier maanden in 1888. Ontworpen door architect en ingenieur Paul Alexandre, werden de bovenbouw en het dek gebouwd door de Society of Bridges and Iron Works, terwijl het mechanisme werd vervaardigd door de Société Fives-Lille Cail, bekend van de hefbrug op de Rue de Crimée in Parijs. De Pont Colbert werd op 1 januari 1889 ingehuldigd na succesvolle proeven. Met een overspanning van 70,5 meter brak het het vorige record voor draaibruggen, dat sinds 1874 in handen was van de Victoria Bridge in Leith, Schotland.

Aanvankelijk had de brug geen officiële naam en stond ze in de volksmond bekend als de Grand Pont, Pont Neuf of simpelweg Pont qui tourne (de brug die draait). Pas in 1925 werd ze officieel Pont Colbert genoemd, ter ere van Jean-Baptiste Colbert, die Dieppe in 1672 had bezocht en de haven eerder had uitgebreid.

Modernisering en Oorlogstijd Uitdagingen

In 1929 werden de stoommachines van de brug vervangen door elektrische machines, en in 1938 werden er uitkragende trottoirs toegevoegd en de middenstrook verwijderd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de brug in 1944 gedeeltelijk vernietigd door het Duitse leger, maar ze bleef grotendeels intact. Het draaipunt was beschadigd, maar het mechanisme overleefde. De geallieerden versterkten de kade en de verloren structuur werd na de oorlog identiek herbouwd. De brug was in juli 1946 weer in gebruik, en werd de enige draaibrug in de haven omdat de nabijgelegen Ango-brug werd herbouwd als een basculebrug.

Verdere aanpassingen omvatten de verwijdering van de centrale machines in 1961, de vervanging van het houten dek door een metalen rooster in 1980 en de toevoeging van een bewakingssysteem in 1986. In 1989 werd het honderdjarig bestaan van de brug gevierd met een groot evenement, inclusief de uitgifte van een herdenkingspostzegel. De metalen structuur werd in 1999 gerenoveerd.

De Strijd om Behoud

In de late jaren 2000 werden plannen voorgesteld door de havenautoriteit van Dieppe om de brug te slopen en te vervangen door een moderne structuur. Dit leidde tot verontwaardiging onder de lokale bevolking, wat resulteerde in de oprichting van het Comité voor het Behoud van de Pont Colbert. Het comité verzamelde 4.000 handtekeningen in een petitie en slaagde erin de brug in 2016 op de lijst van de zeven meest bedreigde Europese erfgoedsites van Europa Nostra te krijgen. Het sloopproject werd uiteindelijk opgeschort ten gunste van renovatie.

In november 2016 adviseerde de regionale commissie voor erfgoed en sites om de brug als historisch monument te laten opnemen, een beslissing die in februari 2017 door prefect Nicole Klein werd ondertekend. In september 2020 werd de brug geclassificeerd als historisch monument, wat de weg vrijmaakte voor staatsfinanciering voor de renovatie. De havenautoriteit van Dieppe is van plan de brug in 2024 te demonteren voor een volledige renovatie en de werking ervan tegen 2025 te automatiseren.

De Mechanica van de Pont Colbert

De Pont Colbert is een indrukwekkende ijzeren structuur met een dek van 70,5 meter lang, waarvan 47 meter het kanaal overspant. Oorspronkelijk woog de brug 810 ton, maar het gewicht nam toe met de toevoeging van de trottoirs in 1938 en nam iets af toen het houten dek in 1980 werd vervangen door een metalen rooster.

Het draaimechanisme van de brug is hydraulisch en maakt gebruik van water uit het kanaal. Het water wordt opgepompt en het mechanisme wordt aangedreven door twee grote cilinders die een zware ketting rond het draaipunt bewegen. De werking vereist twee technici: een in de bedieningscabine en een ander die het verkeer beheert met knipperlichten en slagbomen. Het proces duurt tussen de 2 en 3 minuten, of slechts 90 seconden indien nodig.

Om te voorkomen dat het mechanisme in de winter bevriest, worden houten omhulsels gevuld met paardenmest rond de leidingen en cilinders geplaatst. Als de temperatuur onder -6°C daalt, wordt een kolenbrander bij het draaipunt aangestoken, waarbij de warmte van de mest de brug tot -10°C beschermt. Deze arbeidsintensieve operaties, waarbij tien mensen twee nachten per jaar betrokken zijn, zullen naar verwachting stoppen met de isolatie van het hydraulische systeem in 2025.

De Pont Colbert is niet zomaar een brug; het is een bewijs van technisch vernuft en historische veerkracht. De inspanningen voor het behoud ervan benadrukken de toewijding van de gemeenschap om dit unieke stuk erfgoed van Dieppe te behouden, zodat het nog vele jaren kan blijven draaien en dienen.