Fábrica Pujol i Bausis

In het hart van Esplugues de Llobregat, een stad net buiten Barcelona, bevindt zich een verborgen parel van industrieel en artistiek erfgoed: het Museu de Ceràmica 'La Rajoleta'. Oorspronkelijk bekend als Fábrica Pujol i Bausis, was deze locatie een van de belangrijkste centra voor industriële keramiekproductie in Catalonië aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw. Vandaag de dag staat het als een getuigenis van de rijke geschiedenis van keramische kunst en innovatie in de regio, en biedt het bezoekers een fascinerende blik in het verleden.

De Historische Betekenis van Museu de Ceràmica 'La Rajoleta'

De oorsprong van het Museu de Ceràmica 'La Rajoleta' gaat terug tot 1858, toen de kwaliteit van de klei in Esplugues de Llobregat de oprichting van verschillende baksteenfabrieken aantrok. Een van deze fabrieken was opgericht door Joan Terrada en Jaume Gelbert, die verschillende keren moesten sluiten en heropenen vanwege geschillen tussen de oprichters. In 1874 nam Jaume Pujol i Bausis het beheer over, en tegen 1876 had hij volledige eigendom verworven. Met de hulp van zijn zoon, Pau Pujol i Vila, bracht hij de fabriek naar nieuwe hoogten.

De introductie van stoomkracht in 1886, de heropleving van de verguldingstechniek en voortdurende experimenten met nieuwe materialen plaatsten de fabriek, die bekend stond als 'La Rajoleta', aan de top van de keramiekproductie. De naam 'La Rajoleta' komt van de kleine tegels (13x13 cm) die de fabriek produceerde, terwijl de grotere tegels (20x20 cm) 'taulells' werden genoemd. Na de dood van Jaume Pujol in 1891 zette zijn zoon Pau de uitbreiding van het bedrijf voort, wat leidde tot een periode van aanzienlijke groei tijdens de bloeitijd van het Modernisme.

Architectonische Wonderen en Artistieke Samenwerkingen

Op het hoogtepunt van zijn bloei werkte de fabriek samen met enkele van de meest gerenommeerde architecten en kunstenaars van die tijd. Bekende figuren zoals Antoni Gaudí, Lluís Domènech i Montaner en Josep Puig i Cadafalch vertrouwden hun keramiekopdrachten toe aan La Rajoleta. De tegels van de fabriek zijn te vinden in veel van de iconische modernistische gebouwen van Catalonië, waaronder het Institut Pere Mata in Reus, Casa Lleó Morera, Casa Amatller en Casa Martí in Barcelona, evenals Casa Puig i Cadafalch in Argentona en Casa Coll i Regàs in Mataró.

Opmerkelijke kunstenaars zoals Adrià Gual, Alexandre de Riquer en Lluís Bru werkten ook nauw samen met de fabriek, waarbij ze keramische projecten creëerden die de grenzen van artistieke expressie verlegden. Lluís Bru was niet alleen een ontwerper en tekenaar, maar ook een mozaïekkunstenaar die de fabriek opdracht gaf om keramiek voor zijn klanten te produceren.

Verkenning van het Museumterrein

Bezoekers van het Museu de Ceràmica 'La Rajoleta' kunnen de overblijfselen van deze historische fabriek verkennen, waaronder verschillende goed bewaarde ovens en andere industriële structuren. Een van de meest indrukwekkende zijn de zes grote Arabische ovens, ontdekt tijdens archeologische opgravingen in de jaren 1990. Deze ovens, daterend uit ongeveer 1887, bevinden zich ongeveer 9 meter onder de grond en hebben cirkelvormige bases met een diameter van ongeveer 5 meter.

De twee grote flesovens, gebouwd tijdens de uitbreiding van 1913-1914, zijn bijzonder opmerkelijk. Deze ovens werden gebruikt voor het bakken van steengoed en porselein en worden gekenmerkt door hun cilindrische bases met conische secties en schoorstenen. Gemaakt van baksteen en versterkt met stalen gaas, zijn deze ovens een getuigenis van de geavanceerde productiemogelijkheden van de fabriek. De 22 meter hoge schoorsteen aan de zuidkant van de locatie, die diende als uitlaat voor de stoommachine die in 1886 werd geïntroduceerd, is een ander opvallend kenmerk.

Het Moderne Museum en Tentoonstellingen

In 1984 stopte de fabriek haar activiteiten onder de laatste naam, Industrial Cerámica Vallvé SA. De locatie werd later verworven door de gemeente Esplugues de Llobregat, die uitgebreide archeologische opgravingen en restauraties uitvoerde. In 2002 werd het Museu de Ceràmica 'La Rajoleta' ingehuldigd, waardoor de historische locatie werd getransformeerd in een museum dat gewijd is aan het behoud en de presentatie van het keramische erfgoed van de regio.

Tegenwoordig biedt het museum een verscheidenheid aan tentoonstellingen en educatieve programma's die de historische betekenis van de fabriek en haar bijdragen aan het gebied van keramiek belichten. Bezoekers kunnen leren over de productieprocessen, de technologische innovaties die in de loop der jaren zijn geïntroduceerd, en de artistieke samenwerkingen die de output van de fabriek bepaalden. Het museum organiseert ook tijdelijke tentoonstellingen, workshops en culturele evenementen, waardoor het een levendig cultureel centrum is voor zowel de lokale gemeenschap als bezoekers.

Een Reis door Tijd en Kunst

Of je nu een geschiedenisenthousiasteling bent, een kunstliefhebber, of gewoon nieuwsgierig naar het industriële erfgoed van Catalonië, het Museu de Ceràmica 'La Rajoleta' biedt een unieke en verrijkende ervaring. Terwijl je door de gronden van het museum wandelt en de tentoonstellingen verkent, krijg je een dieper inzicht in het vakmanschap en de innovatie die deze opmerkelijke fabriek kenmerkten. De verhalen die in de tegels en bakstenen van La Rajoleta zijn ingebed, zijn een getuigenis van de blijvende nalatenschap van de keramiekindustrie van Catalonië en de invloed ervan op het architectonische en artistieke landschap van de regio.

Samenvattend is het Museu de Ceràmica 'La Rajoleta' niet zomaar een museum; het is een viering van de vindingrijkheid, creativiteit en veerkracht van de mensen die de keramiekindustrie in Catalonië vormgaven. De muren weerklinken de verhalen van een vervlogen tijdperk en nodigen bezoekers uit om terug in de tijd te stappen en de rijke geschiedenis en kunst te ontdekken die tot op de dag van vandaag blijven inspireren en boeien.