De Stadtkirche St. Dionys in Esslingen am Neckar, Baden-Württemberg, Duitsland, is een getuigenis van de rijke geschiedenis en architectonische pracht van de gotische periode. Deze evangelische kerk, gelegen aan de zuidkant van de levendige markt, vormt samen met de katholieke Minster St. Paul en de Frauenkirche een opvallend ensemble dat aanzienlijk bijdraagt aan de schilderachtige skyline van de stad.
De geschiedenis van de Stadtkirche St. Dionys gaat terug tot ongeveer 700 n.Chr., toen de eerste kerk, bekend als St. Vitalis I, op deze plek werd gebouwd. Deze vroege kerk, een eenbeukige zaalkerk met een kerkhof, was 18 meter lang en had een vierkant schip en een rechthoekig koor. Rond 764 werd een relikwie-graf in het koor geplaatst en het gebied werd afgescheiden door barrières. Archeologische opgravingen hebben 17 begraafplaatsen binnen de kerk blootgelegd, waaronder 15 mannelijke en twee kindergraven. Opmerkelijk is dat een van deze graven een dekkende steen heeft met de inscriptie IN NOMINE D(OMI)NI NORDMAN (In de naam van de Heer, Nordman), vermoedelijk de oudste middeleeuwse grafinscriptie ten oosten van de Rijn.
Na het overlijden van abt Fulrad van het Saint-Denis-klooster in 784, gaf zijn testament aan dat hij zes cellen aan zijn klooster schonk, waaronder die in Esslingen. De aanwezigheid van de relikwieën van St. Vitalis, en mogelijk die van St. Dionysius, stimuleerde de ontwikkeling van een markt en een pelgrimsoord, wat de bouw van een grotere kerk noodzakelijk maakte.
De tweede kerk, St. Vitalis II, werd gebouwd aan het einde van de 9e eeuw, met een lengte van 40 meter en een ruime halcrypt. Deze kerk, de grootste stenen kerk van haar tijd in Inner Schwaben, onderging verschillende uitbreidingen en aanpassingen tot het einde van de 12e eeuw, waaronder de toevoeging van een zuidelijke toren. Tegen het midden van de 12e eeuw was de invloed van Saint-Denis in Esslingen afgenomen, maar de kerk behield haar belang als parochiekerk van Esslingen.
De bouw van de huidige Stadtkirche St. Dionys begon rond 1213, na de overdracht ervan door koning Frederik II aan het kathedraalkapittel in Speyer. Dit evenement leidde waarschijnlijk tot de bouw van een nieuwe kerk. De crypt werd rond 1220/1230 opgevuld en de nieuwe kerk, aanvankelijk gepland als een laat-romaanse driebeukige basiliek met twee oostelijke torens en een koor met drie apsissen, begon vorm te krijgen. De plannen veranderden echter snel en rond 1230/1240 werd het koor herontworpen als een vroeg-gotisch polygonale koor, waarin de relikwieën van St. Vitalis en St. Dionysius in een nieuw altaar werden geplaatst. De zuidelijke toren werd als eerste voltooid, gevolgd door de noordelijke toren.
Speurtochten in Esslingen am Neckar
Ontdek Esslingen am Neckar met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Esslingen am Neckar op een spannende en interactieve manier!
Rond het midden van de 13e eeuw werd het schip van de tweede Vitalis-kerk afgebroken en werd een nieuw hoog-gotisch schip met vijf traveeën gebouwd, met drie-lane ramen in de zijbeuken. De kerk was georganiseerd langs een noord-zuid as, met grote zijportalen in het midden van het schip. In 1263 kreeg het bouwwerk zijn dakgebint. Het polygonale koor werd in 1297 vervangen door het huidige koor, dat iets breder, langer en nauwkeuriger georiënteerd is dan zijn voorganger. Dit nieuwe hoge koor leidde tot een zichtbare afwijking in de bouwas en vereiste de aanpassing van de torenhoogtes. De noordelijke toren werd verhoogd tot 59 meter en de zuidelijke toren tot 55,5 meter rond 1320. Deze verhoging veroorzaakte overbelasting van de fundering en bedreigde de stabiliteit van de kerk.
Rond 1300 werd het schip westwaarts verlengd, wat de verplaatsing van de stadsmuur en het nivelleren van het terrein noodzakelijk maakte. Tegen 1313 had het schip zeven traveeën en was het 13,5 meter langer dan voorheen. In het midden van de 14e eeuw werden de zuidelijke en noordelijke zijbeuken vervangen door nieuwe zijkapellen, waarbij de noordelijke kapel, bekend als de Sachsenkapelle, dienst deed als begraafplaats voor de patriciërsfamilie Sachs. Het dakwerk van het koor werd voltooid in 1352, waardoor de kerk 70 meter lang en 24 meter breed werd. Rond 1450 werd de zuidelijke zijkapel vervangen door het bestaande tweelaagse sacristiegebouw.
Rond 1360/1370 werden de meeste openingen in de torenonderbouwen dichtgemetseld, wat resulteerde in het verlies van het transept van de kerk gevormd door de torenhallen. Ondanks deze maatregelen dreigde de noordelijke toren in te storten, wat leidde tot de versterking van de noordzijde van de torenonderbouw na 1437. De zuidelijke toren helde geleidelijk 56 centimeter naar het zuiden, wat de bouw van twee houten bruggen met kettingen tussen de torens van 1643 tot 1650 noodzakelijk maakte. De onderste brug werd in 1859 verwijderd en de bovenste brug werd in 1900 vervangen door een stalen constructie. Bovendien kreeg de zuidelijke toren in 1723 steunberen en bekledingsmuren.
Rond 1600 was de kerk grijs met witte voegen. De zuidkant, waar ooit het kerkhof lag, heeft oude epitafen op de kerkmuur. Het dubbele zuidportaal, gerestaureerd in 1482, draagt het meesterteken en monogram van Max Beblinger, met alleen het woord pestis nog leesbaar op de latei-inscriptie. Een gedenkteken aan de zuidoostelijke basis herdenkt de gevallenen van de oorlog van 1870/71 en de Eerste Wereldoorlog, gebeeldhouwd door Karl Donndorf. De westgevel, met zijn hoofdportaal onder een historiserend glas-in-loodraam uit 1883, heeft een crucifix in het timpaan en bronzen deuren ontworpen door Ulrich Henn in de jaren 1960.
Binnen zijn de muren van het schip boven de spitsbogen eenvoudig en onversierd, wat doet denken aan bedelkerkjes uit de 13e eeuw. Dit effect is het resultaat van een restauratie tussen 1898 en 1904, waarbij de eerder kleurrijke muren en steunberen hun verf verloren. De plafonds kregen cassettehouten panelen en de dagkanten van de bovenramen werden versierd met bladornamenten. Slechts een klein deel van de middeleeuwse muurschilderingen, daterend uit 1410/1420, blijft over en toont scènes uit de legende van St. Leonard.
De zandstenen pilaren zijn allemaal achthoekig, met bases en kapitelen die variëren in ontwerp. Sommige kapitelen tonen wezens zoals centauren en draken, die het kwaad symboliseren in de romaanse iconografie, terwijl andere Adam en Eva, vreedzaam samenlevende dieren en menselijke heerschappij over de wereld uitbeelden. De arcadeprofielen lijken op die in de nabijgelegen Minster St. Paul. De renaissance preekstoel, gemaakt in 1609 en geschilderd door Peter Riedlinger, staat bij de eerste centrale schipzuil vanuit het oosten en is versierd met symbolen van de vier evangelisten en de duif van de Heilige Geest.
Tot slot is de Stadtkirche St. Dionys niet alleen een historisch monument, maar een levend getuigenis van de architectonische evolutie en religieuze betekenis door de eeuwen heen. De muren weerkaatsen de verhalen van het verleden, waardoor het een onmisbare attractie is voor iedereen die Esslingen am Neckar bezoekt.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.