Pfarrkirche Hallein

In het charmante stadje Hallein in Oostenrijk staat de indrukwekkende Parochiekerk St. Antonius, lokaal bekend als Pfarrkirche Hallein. Deze kerk, gewijd aan St. Antonius de Kluizenaar en St. Hiëronymus, is een baken van geschiedenis en architecturale pracht. Door zijn rijke verleden en opvallende ontwerp is het een onmisbare bestemming voor iedereen die de regio Salzburg verkent.

Een Reis door de Tijd

De oorsprong van de Parochiekerk St. Antonius gaat terug tot het einde van de 12e eeuw, een periode waarin Hallein begon op te bloeien dankzij het toenemende belang van de zoutmijn van Hallein. De kerk werd voor het eerst gedocumenteerd in 1206, wat het begin markeert van haar lange en rijke geschiedenis. In de 13e eeuw werd een zes verdiepingen tellende toren toegevoegd, wat de architectonische aanwezigheid verder versterkte.

In de late 14e eeuw vond een belangrijke transformatie plaats onder leiding van pastoor Eberhard Pachmayer. De kerk werd verbouwd in gotische stijl, waarbij de oorspronkelijke houten platte plafonds werden vervangen door ribgewelven. Een hoog, vierkant koor met een 3/8 sluiting en een onderliggende crypte werd gebouwd in plaats van de romaanse apsis, wat de kerk een majestueuzer en plechtiger uiterlijk gaf.

Classicisme en Transformatie

Tussen 1769 en 1775 onderging de kerk opnieuw een grote transformatie volgens de ontwerpen van architect Wolfgang Hagenauer. Het schip werd met 10 meter naar het westen verlengd, over een verlaten kerkhof, en er werden twee uitgestrekte koepelgewelven toegevoegd. Deze veranderingen resulteerden in het verwijderen van de zijbeuken en zuilenrijen, waardoor een meer open en groots interieur ontstond. Het koor, de crypte, delen van de buitenmuren en de toren werden geïntegreerd in dit nieuwe ontwerp. In 1787 kreeg de romaanse toren een koepel ontworpen door Hagenauer, die het oude puntdak verving.

Op 25 mei 1800 werd de nieuw gerenoveerde kerk ingewijd door de prins-bisschop van Chiemsee, Sigmund Christoph Graf Zeil, wat het hoogtepunt markeerde van deze uitgebreide reconstructie.

Oorlog en Restauratie

De reis van de kerk door de 20e eeuw werd gekenmerkt door zowel verlies als vernieuwing. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de klokken van de Parochiekerk St. Antonius verwijderd voor militaire doeleinden, een lot dat veel kerkklokken in deze periode trof. Echter, in 1926 leidde een significante gemeenschapsinspanning tot de creatie van nieuwe klokken, gegoten door het Salzburgse bedrijf Oberascher, die hetzelfde jaar werden ingewijd.

Op 22 maart 1943 sloeg het noodlot toe toen een grote brand, ontstaan in het Augustijnenklooster in Hallein, de dakconstructie van de kerk verwoestte en de toren zwaar beschadigde. De intense hitte veroorzaakte in 1945 de instorting van de toren. Een restauratie-inspanning in 1953-1954 bracht de kerk terug naar haar voormalige glorie.

Een Moderne Toren en Nieuwe Klokken

In 1965 verwelkomde Hallein een nieuwe kerktoren ontworpen door architect Jakob Adlhart. Het reliëf van de toren, gesigneerd JA 66, werd vervaardigd door Adlhart's vader, Jakob Adlhart, een gerenommeerde beeldhouwer. De Oberascher klokkengieterij creëerde in 1968 zes nieuwe klokken voor de toren, elk met een uniek mineur gemengd vormmotief.

De klokken, gehuisvest in de klokkentoren, omvatten de Salvator-klok (168,1 cm, 3109 kg, h°), de Rupertus-klok (140,2 cm, 1850 kg, d′), de Schutzmantelmadonna-klok (126,1 cm, 1258 kg, e′), de Antonius-klok (112,1 cm, 884 kg, fis′), de Thomas-klok (94,9 cm, 528 kg, a′) en de Joseph-klok (84,2 cm, 364 kg, h′).

Architecturale en Artistieke Hoogtepunten

De Parochiekerk St. Antonius is een eenbeukige klassieke hal met twee koepelgewelven en een gotisch koor met een crypte. De moderne noordelijke toren voegt een hedendaags tintje toe aan de verder historische structuur.

Binnenin staat het hoogaltaar uit 1799, gebouwd door Johann Anton Högler, als een getuigenis van het artistieke erfgoed van de kerk. Het altaarstuk, Aanbidding van de Herders, werd geschilderd door Andreas Nesselthaler. Aan weerszijden van het altaar staan beelden van St. Antonius de Kluizenaar en St. Hiëronymus, gemaakt door Franz Xaver Nißl. Het tabernakel, daterend uit 1880, en de zijaltaren, vervaardigd door Johann Doppler rond 1790, versterken verder het rijke interieur van de kerk.

In de linker zijkapel kunnen bezoekers een houten sculptuur van Judas Thaddaeus bewonderen, gemaakt door de Halleinse beeldhouwer Max Domenig, wat een lokale artistieke toets toevoegt.

Muzikaal Erfgoed

Het muzikale erfgoed van de kerk is even indrukwekkend. Tot 1879 sierde een koororgel de kerk, beschreven door Franz Xaver Gruber Jr. in 1870. Het positief werd in 1879 door deken Johann Bap. Moser verkocht aan Scheffau voor 50 gulden.

Het Gruber-orgel, gecreëerd in 1704, waarschijnlijk door Christoph Egedacher, had een kast gemaakt door de Halleinse timmerman Jacob Daigl. Het orgel, dat 13 registers had op twee manualen en een pedaal, werd in 1837 uitgebreid tot 19 registers door Karl Mauracher. Franz Xaver Gruber, de koorleider en organist van de kerk sinds 1833, hield toezicht op verdere aanpassingen. Een nieuw orgel door Matthäus Mauracher werd voltooid in 1864, hoewel Gruber de voltooiing niet meer meemaakte.

In 1962/1963 veranderde het bedrijf Dreher & Reinisch het Matthäus Mauracher-orgel fundamenteel, waarbij een elektropneumatische actie werd geïnstalleerd. In 2018 verving Rieger Orgelbau het orgel volledig, waarbij alleen de oorspronkelijke kast behouden bleef. Het nieuwe orgel werd ingewijd op 25 november 2018, wat een nieuw hoofdstuk markeerde in de muzikale geschiedenis van de kerk.

De Parochiekerk St. Antonius in Hallein is niet alleen een plaats van aanbidding; het is een levend museum van geschiedenis, kunst en muziek. Haar muren weerkaatsen de verhalen van eeuwen geleden, waardoor het een onmisbare bestemming is voor iedereen die dit pittoreske Oostenrijkse stadje bezoekt.