Elbphilharmonie

De Elbphilharmonie, liefdevol Elphi genoemd, staat trots in de wijk HafenCity in Hamburg en is een baken van moderne architectuur en culturele betekenis. Voltooid in november 2016, werd deze concertzaal gezien als een nieuw herkenningspunt voor de stad en een cultureel monument voor iedereen. Met een hoogte van 110 meter bevindt de Elbphilharmonie zich aan de rechteroever van de Norderelbe, op de punt van de Großer Grasbrook, tussen de bassins van Sandtorhafen en Grasbrookhafen. Het unieke ontwerp combineert de schil van het voormalige Kaispeicher A-gebouw, een pakhuis uit 1963, met een moderne glazen structuur die doet denken aan zeilen, watergolven, ijsbergen of een kwarts kristal.

De Visie en Bouw

Het idee voor de Elbphilharmonie ontstond uit de visie van Hamburgse projectontwikkelaar Alexander Gérard in 2001. De bouw werd in 2007 goedgekeurd door de gemeenteraad onder leiding van burgemeester Ole von Beust. Het ontwerp en de planning werden voornamelijk uitgevoerd door het gerenommeerde architectenbureau Herzog & de Meuron uit Basel. De bouw werd uitgevoerd door Hochtief, in opdracht van de Elbphilharmonie Bau KG, waarbij de Vrije en Hanzestad Hamburg de belangrijkste financier was via publieke middelen.

Oorspronkelijk gepland voor voltooiing in 2010, kende het project talrijke vertragingen en kostenoverschrijdingen, met een uiteindelijke kostprijs van ongeveer 866 miljoen euro, aanzienlijk hoger dan de aanvankelijke schatting van 77 miljoen euro. Ondanks deze uitdagingen werd het gebouw uiteindelijk voltooid en op 31 oktober 2016 opgeleverd. Het concertgebied werd ingehuldigd met een groot optreden van het NDR Elbphilharmonie Orkest op 11 en 12 januari 2017.

Architectonisch Wonder

Het ontwerp van de Elbphilharmonie is een bewijs van innovatieve architectuur. De structuur is gebouwd op de fundamenten van het oude Kaispeicher A, waarbij alleen de beschermde gevel en delen van de fundamenten behouden zijn. Het gebouw rust op een draagplaat die wordt ondersteund door 1.732 palen die diep in de rivierbedding zijn geslagen. De grote concertzaal, die 12.500 ton weegt, is akoestisch geïsoleerd van de rest van het gebouw door 342 stalen veerpakketten aan de basis en 34 aan het dak.

De glazen gevel bestaat uit 1.100 individuele glaselementen, elk gemaakt van vier glasplaten met geïntegreerde licht- en warmtebescherming. Elk glaselement is uniek, waarbij 595 elementen individueel gebogen zijn. Deze gebogen elementen geven de indruk van een gigantisch kristal, dat de lucht, het water en de stad op steeds veranderende manieren weerspiegelt. Het gebouw telt 26 verdiepingen, waarbij de onderste verdiepingen zijn ingesloten in de bakstenen gevel van het voormalige pakhuis, en de bovenste verdiepingen de glazen structuur vormen.

De Plaza

Een van de hoogtepunten van de Elbphilharmonie is de Plaza, een openbare ruimte 37 meter boven de grond tussen de bakstenen basis en de glazen bovenbouw. Dit gebied dient als toegangsniveau voor de foyers van de concertzaal en het hotel binnen het gebouw. De Plaza biedt een panoramisch uitzicht op de Norderelbe, de haven, HafenCity en het stadscentrum. De vloer is geplaveid met ongeveer 188.000 rode bakstenen, ontworpen om het historische uiterlijk van de Kaispeicher te evenaren. De Plaza is een populaire attractie geworden en trekt sinds de opening miljoenen bezoekers.

Concertzalen

De Elbphilharmonie beschikt over meerdere concertzalen, waaronder de Grote Zaal met 2.100 zitplaatsen, de Kleine Zaal met 550 zitplaatsen en Kaistudio 1 met 170 zitplaatsen. De Grote Zaal volgt het wijngaardprincipe, waarbij het podium iets uit het midden is geplaatst en de zitplaatsen in terrassen eromheen zijn gerangschikt. Dit ontwerp zorgt ervoor dat geen enkele zitplaats meer dan 30 meter van het dirigentenpodium verwijderd is. De zaal is 25 meter hoog en heeft een reflector boven het podium om het geluid gelijkmatig door de ruimte te verspreiden.

Het akoestische ontwerp van de Grote Zaal werd verzorgd door de internationaal gerenommeerde akoesticus Yasuhisa Toyota. Om de best mogelijke geluidskwaliteit te bereiken, creëerde Toyota een schaalmodel van de zaal op een schaal van 1:10 en voerde uitgebreide metingen uit. De wanden van de zaal zijn bedekt met 10.000 CNC-gefreesde gipsvezelpanelen, elk met een uniek patroon van inkepingen, groeven en piramidale kegels, gemaakt met behulp van wiskundige algoritmen. Deze panelen optimaliseren de vroege reflecties van geluid, waardoor een superieure akoestische ervaring wordt gegarandeerd.

Een Cultureel Centrum

Naast zijn architectonische en akoestische wonderen, dient de Elbphilharmonie als een cultureel centrum voor Hamburg. Het gebouw herbergt een hotel, restaurants en 45 appartementen, waardoor het een levendig onderdeel is van het sociale weefsel van de stad. De concertzaal wordt beheerd door HamburgMusik gGmbH, met Christoph Lieben-Seutter als algemeen directeur sinds 2007. Het resident orkest is het NDR Elbphilharmonie Orkest en het Ensemble Resonanz fungeert als het resident ensemble.

De Elbphilharmonie is snel een symbool geworden van de culturele renaissance van Hamburg. In het eerste jaar alleen al organiseerde het meer dan 600 concerten, bijgewoond door ongeveer 850.000 mensen. Bovendien verkenden meer dan 4,5 miljoen bezoekers de Plaza en duizenden namen deel aan rondleidingen en educatieve programma's die door de concertzaal werden aangeboden.

Conclusie

De Elbphilharmonie is niet zomaar een concertzaal; het is een bewijs van Hamburgs toewijding aan cultuur, innovatie en architectonische excellentie. Het opvallende ontwerp, de wereldklasse akoestiek en de levendige culturele aanbiedingen maken het een must-see bestemming voor iedereen die deze historische stad verkent. Of je nu een concert bijwoont, geniet van het panoramische uitzicht vanaf de Plaza, of gewoon bewondert van de architectonische schoonheid, de Elbphilharmonie belooft een onvergetelijke ervaring.