De Sint-Martinuskerk, gelegen in het noorden van Klosterneuburg, Oostenrijk, is een symbool van historische en architectonische pracht. Lokaal bekend als de Martinskirche, is deze rooms-katholieke parochiekerk gewijd aan Sint-Martinus van Tours. Het is de op een na oudste kerk die naar Sint-Martinus is vernoemd in Oostenrijk en maakt deel uit van het decanaat Klosterneuburg van het aartsbisdom Wenen, onder de zorg van het klooster van Klosterneuburg.
De oorsprong van de Sint-Martinuskerk gaat terug tot het einde van de 8e eeuw, tijdens de Avarenoorlogen. Aanvankelijk werd er een houten kerk gebouwd op een terras met uitzicht op de Donau, omringd door een versterkte kerkhofmuur. Deze locatie werd strategisch gekozen vanwege het uitzicht over de rivier en de omliggende gebieden, waar een Frankische nederzetting was gevestigd.
In de vroege romaanse periode (11e eeuw) werd een rechthoekig stenen gebouw met een vierkante koorruimte gebouwd, dat later in de 12e eeuw werd uitgebreid. Tegen het einde van de 13e eeuw werd de hoge romaanse kerk vervangen door een nieuwe vroege gotische structuur, die de basis vormt van de huidige kerk. In 1291 schonk ridder Ulrich von Kritzendorf twee kapellen, Sint-Bartholomeus en Maria Magdalena, die aan de zuidkant van het schip werden toegevoegd. De kerktoren werd verhoogd in 1363 en rond 1420 werd de eerste steen gelegd voor het huidige koor, met drie traveeën en een vijfachtste afsluiting.
Gedurende de 15e eeuw werd het schip verhoogd en versterkt met steunberen, en de zuidelijke kapellen werden verbonden en oostwaarts uitgebreid, waardoor een gangachtige aanbouw ontstond. De kerk werd verwoest tijdens het tweede Turkse beleg van Wenen in 1683, maar werd hersteld en in barokstijl herbouwd tegen 1725.
De buitenkant van de Sint-Martinuskerk toont een gepleisterd gotisch schip met drie traveeën en barokke segmentboogvensters onder een zadeldak. De verschillende bouwfasen zijn zichtbaar op de noordmuur van het schip, waar in 1973 drie vroege gotische cirkelvormige ramen met achtpastraceringen werden blootgelegd. Het westportaal uit de 13e eeuw heeft een tweezonepuntig en geprofileerd portaal met een barok rechthoekig deurkozijn en een smeedijzeren rooster uit de late 18e eeuw. Daarboven bevindt zich een rond drielobbig raam en kleine vroege gotische cirkelvormige ramen met puntige vierpassen.
De zuidkant van het schip heeft lage, zijbeukachtige kapellen met meerlijnige traceringen onder een lessenaarsdak, gebouwd in de vroege 15e eeuw. Het verhoogde koor met drie traveeën en een vijfachtste afsluiting toont blootgelegde natuurstenen met hoge getrapte steunberen, bekroond met gevelknoppen en drie- en vierlijnige traceringen met kleine lichtspleten onder de daklijst. De zuidkant van het koor omvat een lage aanbouw met een weekkapel, die van 1782 tot 1982 als sacristie diende, en een oratorium met een vestibule en een traptoren.
De kerktoren, gelegen in de noordelijke koorhoek, heeft een vierkante basis uit de late 13e eeuw, met bovenste polygonale torenzones toegevoegd rond 1363 en in de vroege 15e eeuw. De toren heeft enkel- en dubbellijnige lancettraceringen en geluidsvensters. Na een brand in 1844 werd de geluidszone herbouwd en een metalen spits toegevoegd. Een traptoren uit de vroege 15e eeuw met afgeschuinde spleetvensters en een rondboogafdaling naar de onderkerk staat naast de toren.
Buiten de kerk is in een zuidelijke nis een halve figuur van de Man van Smarten uit de 14e eeuw geplaatst. De noordkant van het koor bevat een stenen reliëf van de Olijfberg met een schenkerspaar uit 1498. Een laatgotische mortuariumlantaarn met een tabernakelachtige top uit de late 15e eeuw staat bij de ingang van het knekelhuis. Een beeld van de Madonna op de wereldbol uit het tweede kwart van de 18e eeuw, overgebracht uit het voormalige Sint-Jakobsklooster, bevindt zich ten zuiden van de kerk.
Het interieur van de Sint-Martinuskerk onthult een schip met drie ongelijke traveeën onder kruisgewelven tussen gordelbogen over gelaagde pilasters. Het schip wordt geflankeerd door hoge rondboogopeningen naar ondiepe nissen. De westelijke galerij met drie assen en kruisgewelven staat op korfboogarcades, met een centrale bolle balustrade met traliewerk, rijk versierd met elementen en putti uit het tweede kwart van de 18e eeuw. De zuidelijke en kortere schipaanbouw bestaat uit drie verbonden kapellen met crypten uit de 15e eeuw, met gotische ribgewelven op geprofileerde consoles en een weekkapel aan het oostelijke uiteinde uit de vroege 15e eeuw, verbonden met het schip door portalen met beslagen deurbladen.
De terugwijkende rondboogtriumfboog toont renovatie-inscripties uit 1723 en 1785. Het koor met drie traveeën en een vijfachtste afsluiting heeft een kruisgewelf en lancetgewelven op ronde diensten die uit eenvoudige consoles komen. De oratoriumramen hebben rijke lijsten bekroond met adelaars uit 1786. De kapel op de begane grond van de vierkante toren heeft een diep getrokken laatgotisch stergewelf.
Het interieur van de kerk is een heldere, hoge hal met een rijke, heterogene barokke decoratie uit de tweede helft van de 17e en de eerste helft van de 18e eeuw. Het monumentale drielaagse barokke hoogaltaar, dat de hele laatgotische koorpolygon vult, werd rond 1720 overgebracht en aangepast van de Weense Franciskanerkerk. Het altaarstuk, Apotheose van Sint-Martinus, met een afbeelding van Sint-Martinus, werd geschilderd door Sebastian Linck. Naast gedraaide en Korinthische zuilen staan de beelden van de heiligen Johannes de Doper, Joris, Florian en Leopold. Het bovenste gedeelte toont het beeld van de Heilige Drie-eenheid en beelden van de heiligen Clara en Margaretha van Cortona. Het baldakijn-tabernakel heeft een gebeeldhouwde kruisigingsgroep.
De linker- en rechterzijaltaren bevinden zich elk in een kapelnis in de lengtewand van het schip. De torenkapel, voorheen de Maria Lourdeskapel, herbergt een aedicula-altaar uit het midden van de 18e eeuw, dat in 1982 hierheen werd overgebracht van de zuidkant van de Bartholomeuskapel (nu in gebruik als sacristie).
De rijk vormgegeven barokke preekstoel uit het tweede kwart van de 18e eeuw toont een reliëf van de 12-jarige Jezus in de tempel, een goede en een slechte zaaier, en zittende figuren van de heiligen Petrus en Johannes Chrysostomus. De kap toont Ecclesia met engelen en eucharistische symbolen in een hemelse glorie.
Er zijn 16 opmerkelijke levensgrote vergulde houten beelden uit circa 1720/1730, waarschijnlijk gemaakt door beeldhouwer Franz Caspar, die hierheen werden overgebracht van het voormalige Kartuizerklooster op de Kahlenberg. Voor het hoogaltaar staat een laatgotische doopvont uit de eerste helft van de 15e eeuw, gemaakt van Adnet-marmer. De rijk ingelegde en gesneden koorbanken in dubbele rij uit de eerste helft van de 18e eeuw werden hierheen overgebracht van de Weense Schwarzspanierkerk, met bovenstukken met wapenschilden van Klosterneuburg en dubbele adelaars.
De orgelkast op de galerij met drie assen dateert van rond 1730. Het Rückpositiv in de prachtige galerijbalustrade is van latere datum. In 1984 installeerde de Weense orgelbouwer Herbert Gollini een nieuw driemanuaals orgel
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.
Koop cadeaubonnen
