Verborgen in het betoverende stadje La Chaux-de-Fonds in Zwitserland, staat de Synagoge van La Chaux-de-Fonds als een getuigenis van de rijke geschiedenis en culturele erfgoed van de Joodse gemeenschap in deze regio. Dit prachtige gebouw, met zijn kenmerkende Romano-Byzantijnse stijl, is sinds de inauguratie in 1896 een baken van geloof en gemeenschap. Als een van de grootste synagogen in Zwitserland, dient het niet alleen als een plaats van aanbidding, maar ook als een symbool van de veerkracht en welvaart van de lokale Joodse bevolking.
Het verhaal van de Joodse gemeenschap in La Chaux-de-Fonds begint in het begin van de 19e eeuw met een toestroom van immigranten uit de Elzas. Tegen 1844 was de gemeenschap gegroeid tot 65 leden, hoewel ze nog steeds aanzienlijke discriminatie ondervonden. In 1857 vond echter een belangrijke verandering plaats toen de gemeentelijke autoriteiten besloten dat Joodse inwoners geen individuele vergunningen meer nodig hadden om in de stad te wonen. Dit markeerde het begin van een nieuw tijdperk van integratie en acceptatie.
Met de voortdurende groei van de lokale Joodse bevolking, die in 1890 750 leden bereikte en in 1900 914, speelden ze een steeds belangrijkere rol in de economische, culturele en sociale ontwikkeling van La Chaux-de-Fonds. Joodse families waren met name instrumenteel in de industrialisatie van de horloge-industrie, waarbij ze technologische innovaties en wereldwijde connecties naar de stad brachten. Figuren zoals Paul Ditisheim belichamen de ondernemende geest die deze bloeiende gemeenschap vormgaf.
Aanvankelijk werden religieuze ceremonies gehouden in privé-appartementen, maar naarmate de gemeenschap groeide, werden deze geïmproviseerde synagogen ontoereikend. In 1843 huurde de gemeenschap een appartement aan de Rue Jaquet-Droz, dat diende als hun eerste formele plaats van aanbidding. Ondanks het onopvallende uiterlijk, werd deze synagoge een centraal punt voor de gemeenschap onder leiding van Rabbi Moïse Nordmann uit de Elzas.
In de jaren 1850 maakte de groeiende bevolking een grotere ruimte noodzakelijk, wat leidde tot de inhuldiging van een nieuwe synagoge aan de Rue de la Serre 35a in 1863. Dit gebouw, met zijn rechthoekige plattegrond en grote ramen, bood meer zichtbaarheid maar bleef toch naadloos opgaan in de omliggende architectuur. Het was een weerspiegeling van de integratie van de gemeenschap in het stedelijke weefsel van La Chaux-de-Fonds.
Met de voortdurende bloei van de Joodse gemeenschap werd de synagoge aan de Rue de la Serre opnieuw te klein. In de vroege jaren 1880 gaf de gemeenschap architect Sylvius Pittet de opdracht om een nieuw gebouw te ontwerpen. Pittet's plannen, geïnspireerd door de neo-Byzantijnse stijl die populair was in Europa, kenmerkten zich door een gecentraliseerde indeling met oosterse en Moorse invloeden. Vanwege antisemitische incidenten in 1885 werd het project echter tijdelijk uitgesteld.
In 1888 bracht de komst van Rabbi Jules Wolff, een moderne en vooruitstrevende leider, nieuwe energie in de inspanningen van de gemeenschap. Onder zijn leiding kocht de gemeenschap in 1891 een centraal gelegen perceel en lanceerde een architectuurwedstrijd. Hoewel de jury aanvankelijk de voorkeur gaf aan het ontwerp van de lokale architect Eugène Schaltenbrand, werden de uiteindelijke plannen gemaakt door Richard Kuder, een Duitse architect gevestigd in Straatsburg. De gedetailleerde uitvoering en decoratie werden begeleid door de lokale architect Gustave Clerc.
De bouw verliep snel, met de eerste steen gelegd op 28 juni 1894 en de synagoge ingewijd op 13 mei 1896. De inauguratie was een grootse gebeurtenis, bijgewoond door lokale, kantonnale en federale autoriteiten, wat de betekenis van de synagoge voor de bredere gemeenschap benadrukte.
De Synagoge van La Chaux-de-Fonds is een architectonisch wonder, gekenmerkt door zijn royale volumes en kruisvormige indeling. De centrale koepel, die een hoogte van 32 meter bereikt, wordt ondersteund door een achthoekige trommel met 24 ramen, geflankeerd door vier kleinere koepels. De oriëntatie van het gebouw volgt de traditionele west-oost as, met de hoofdingang aan de westelijke gevel.
De westelijke gevel is bijzonder opvallend, met torentjes die trappenhuizen herbergen, een grote ingang met ingewikkelde houtsnijwerken, een groot roosvenster en een Hebreeuwse inscriptie die de eenheid van God verkondigt. De zijgevels, hoewel minder versierd, zijn monumentaal in hun polychromatische metselwerk, wat de diverse geologische erfenis van Zwitserland weerspiegelt.
Het gebruik van verschillende stenen uit verschillende regio's van Zwitserland heeft ertoe geleid dat historici het beschrijven als een ware encyclopedie van Zwitserse stenen. Het gebouw bevat Jura kalkstenen, Ostermundingen zandsteen, Biasca graniet en Solothurn marmer. Deze chromatische diversiteit verhoogt niet alleen de esthetische aantrekkingskracht van het gebouw, maar symboliseert ook de openheid en integratie van de gemeenschap.
Het interieur van de synagoge is even indrukwekkend. De kelder en begane grond herbergen dienst- en gebedsruimten, terwijl een galerij is gereserveerd voor vrouwen, in overeenstemming met traditionele gebruiken. De synagoge was uitgerust met moderne voorzieningen voor die tijd, waaronder een hete luchtverwarmingssysteem en elektrische verlichting.
Het interieurdecor, met geschilderde motieven en fijn vervaardigd meubilair, richt de blik op het heiligdom, waar de Almenor en het tabernakel zich bevinden. De eeuwige lamp, opgehangen voor het heiligdom, biedt een continu licht, dat de voortdurende aanwezigheid van het geloof symboliseert.
Oorspronkelijk bood de synagoge 418 zitplaatsen, met eikenhouten banken die waren ontworpen om bij de stijl van het gebouw te passen. Het interieur omvat ook twee negenarmige kandelaars, kroonluchters en wandkandelaars, wat bijdraagt aan de algehele grandeur.
De Synagoge van La Chaux-de-Fonds is niet alleen een plaats van aanbidding; het is een cultureel monument dat het verhaal vertelt van een veerkrachtige en levendige gemeenschap. De architectonische schoonheid, historische betekenis en de rol die het speelt in het lokale erfgoed maken het een must-see voor iedereen die La Chaux-de-Fonds bezoekt. Of je nu een geschiedenisfanaat, een architectuurliefhebber of gewoon een nieuwsgierige reiziger bent, deze synagoge biedt een kijkje in het rijke tapijt van het Joodse leven in Zwitserland.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.
Koop cadeaubonnen
