Gelegen in het schilderachtige stadje Leerdam in Nederland, is het Hofje van Mevrouw van Aerden een verborgen parel die een fascinerende kijk biedt op de Nederlandse geschiedenis en cultuur. Dit charmante hofje, oorspronkelijk genoemd naar Mevrouw Van Aerden, is niet alleen een architectonisch wonder, maar ook een bewijs van de welwillendheid en visie van de oprichtster, Maria Ponderus, die getrouwd was met Pieter van Aerden.
Het Hofje van Mevrouw van Aerden werd in de 18e eeuw opgericht door Maria Ponderus, die gratis huisvesting wilde bieden aan arme vrouwelijke familieleden van haar of haar echtgenoot. De voorwaarde was dat deze vrouwen hun familierelatie moesten aantonen en zich moesten houden aan strikte gedrags- en religieuze richtlijnen—ongetrouwd blijven, van onberispelijk gedrag zijn en protestants van geloof zijn. Maria's visie was zo diepgaand dat ze de continuïteit ervan waarborgde door een stichting in haar testament op te nemen, wat leidde tot de opening van het Hofje op 1 november 1773.
Oorspronkelijk ontworpen om elf vrouwen te huisvesten, breidde het Hofje zich in de loop der jaren uit. Tegen het einde van de 19e eeuw konden er tot vijftien vrouwen wonen. Tegenwoordig zijn de criteria voor bewoning geëvolueerd en dient het Hofje nu als woonplaats voor tien alleenstaande vrouwen, elk wonend in een knusse eenheid van 50 vierkante meter. Hoewel de stichting het Hofje financieel niet langer ondersteunt, betalen de bewoners huur, waarmee de gemeenschapsgeest en steun die Maria Ponderus voor ogen had, behouden blijven.
Het Hofje van Mevrouw van Aerden is een opvallend voorbeeld van Nederlandse architectuur, ontworpen door C.P. Timmermans. Het wooncomplex is rondom een centrale binnenplaats gerangschikt, wat een serene en samenhangende omgeving creëert. De binnenplaats zelf, bijna vierkant van vorm, meet ongeveer 40 bij 32 meter en werd tussen 1770 en 1772 gebouwd op de plek van het voormalige Kasteel van Leerdam, dat tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd verwoest.
De voorgevel van het Hofje, gericht naar de Kerkstraat, is bijzonder opmerkelijk. Het heeft een bakstenen fronton versierd met de wapenschilden van de oprichtster en de eerste regenten, vervaardigd uit Belgisch graniet in de Lodewijk XV-stijl. Een grote dubbele trap leidt naar de hoofdingang, geflankeerd door pilasters die bijdragen aan het statige uiterlijk van het gebouw. Tegenover het hoofdgebouw bevindt zich een vleugel met een centraal paviljoen, bekroond met een hoge koepel en bereikbaar via een andere dubbele trap. Dit paviljoen herbergt de Regentenkamer, een prachtig versierde ruimte met een open haard, een sierlijk stucplafond en rococo-deurkozijnen en bovenlichten.
De tuinen van het Hofje zijn even betoverend. De binnentuin, ontworpen in Franse stijl, diende ooit als ruimte waar bewoners hun was konden bleken op de vier grasvelden. De buitentuin, een functionele moestuin, omvat een boomgaard met fruit- en notenbomen, evenals percelen voor groenten en kruiden. Deze tuinen zorgden niet alleen voor voedsel, maar ook voor een vredige toevluchtsoord voor de bewoners.
Speurtochten in Leerdam
Ontdek Leerdam met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Leerdam op een spannende en interactieve manier!
Een van de meest boeiende aspecten van het Hofje van Mevrouw van Aerden is de kunstcollectie, gehuisvest in de Regentenkamer. Deze collectie, voornamelijk bestaande uit meesterwerken uit de 17e eeuw, werd verzameld door Pieter van Aerden, de echtgenoot van Maria. De collectie omvat werken van gerenommeerde kunstenaars zoals Frans Hals, Hendrik Dubbels, Pieter Claesz en Gerard ter Borch, onder anderen. Pieter's passie voor kunst is duidelijk zichtbaar in de zorgvuldig samengestelde selectie, die intact blijft zoals het was tijdens zijn leven, en een uniek venster biedt naar de smaak van een 17e-eeuwse verzamelaar.
Het museum bezit ook een portret van Maria van Aerden, geschilderd rond 1700 door Arnold Boonen, en een portret van hun oudste zoon Maurits, toegevoegd aan de collectie door Maria zelf. Deze persoonlijke accenten voegen een laag van intimiteit toe aan het museum, waardoor bezoekers zich kunnen verbinden met de familie die ooit binnen deze muren leefde en ademde.
Het Hofje heeft zijn deel van dramatische incidenten gekend. In 1988 werden twee belangrijke schilderijen—Frans Hals' Twee Lachende Jongens met Bierkruik en Jacob van Ruisdael's Boslandschap met Bloeiende Vlier—gestolen. Hoewel ze drie jaar later werden teruggevonden, werden dezelfde schilderijen in mei 2011 opnieuw gestolen en na enkele maanden weer teruggevonden. Echter, in augustus 2020 werd het schilderij van Frans Hals voor de derde keer gestolen. De Nederlandse politie arresteerde uiteindelijk een verdachte in april 2021, die in verband werd gebracht met deze diefstal en een andere waarbij een Van Gogh-schilderij betrokken was. Ondanks de arrestatie blijft het schilderij van Frans Hals vermist.
Naast zijn intrigerende geschiedenis onderging het Hofje tussen 1974 en 1976 aanzienlijke restauraties, om het architectonische en culturele erfgoed te behouden. Tegenwoordig staat het Hofje van Mevrouw van Aerden als een Rijksmonument, een aanduiding voor nationale erfgoedsites in Nederland, wat zijn historische en culturele belang onderstreept.
Bezoekers van het Hofje van Mevrouw van Aerden kunnen zowel het museum als de tuinen verkennen en zich onderdompelen in de rijke geschiedenis en serene schoonheid van deze unieke plek. De collectie van het museum biedt een boeiende reis door de Nederlandse kunst en geschiedenis, terwijl de tuinen een rustige ontsnapping bieden aan de drukte van het moderne leven.
Of je nu een kunstliefhebber bent, een geschiedenisfanaat, of gewoon op zoek bent naar een vredige toevluchtsoord, het Hofje van Mevrouw van Aerden is een must-see bestemming in Leerdam. De mix van historische betekenis, architectonische schoonheid en culturele rijkdom maakt het tot een ware schat van Nederland.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.