Catharinaklooster (Nijkerk)

Gelegen in de pittoreske straten van Nijkerk, staat het gebouw aan de Catharinastraat 3, oorspronkelijk bekend als het Catharinaklooster, als een bewijs van eeuwenlange rijke geschiedenis en architectonische pracht. Dit voormalige vrouwenklooster, met zijn bewogen verleden, biedt een unieke kijk op het leven van de vrouwen die er ooit woonden en de gemeenschap die het diende.

De Oorsprong van Catharinastraat 3

De geschiedenis van Catharinastraat 3 gaat terug tot het midden van de 15e eeuw toen Aelbert van Dockem in 1452 een huis kocht aan de Beekstraat 1 (later hernoemd tot Catharinastraat 3). Dit gebouw werd onderdeel van het St. Catharinaklooster, een toevluchtsoord voor ongehuwde vrouwen en weduwen. Het klooster, genoemd naar de legendarische St. Catharina van Alexandrië, was gewijd aan de zorg voor zieken en wezen, wat de liefdadige geest van die tijd weerspiegelde.

Het kloostercomplex strekte zich uit van de Beekstraat tot de hoek van Verlaat en omvatte een grote tuin en verschillende gebouwen, waaronder een ziekenhuis en een grote schuur. De tuin, bekend als de Kloostertuin, was een serene plek waar de nonnen rust konden vinden en hun dagelijkse taken konden uitvoeren. Echter, de bouw van een schuur in de tuin die de Breede Beek blokkeerde, leidde tot juridische geschillen met bewoners van de Langestraat, wat de uitdagingen benadrukte waarmee het klooster te maken had om harmonie met de lokale gemeenschap te behouden.

De Neergang van het Klooster

Tegen het einde van de 16e eeuw was het aantal nonnen aanzienlijk afgenomen. In 1593 waren er nog maar vier nonnen over: Mary Carsen, Aeltje Brants en Barbara Everts. De laatste non, Barbara Everts, werd in 1611 begraven in het koor van de Grote Kerk, wat het einde van een tijdperk voor het Catharinaklooster markeerde. De straatnamen Bagijnenstraat, Kloosterstraat, Catharinastraat, de Pastorie en Verlaat herinneren nog steeds aan de historische aanwezigheid van het klooster.

De Transformatie Tijdens de Reformatie

De Reformatie bracht aanzienlijke veranderingen voor het Catharinaklooster. Het kloostercomplex, dat de residentie van de nonnen, een ziekenhuis, een grote schuur, een brouwerij en een schoenmakerij omvatte, werd verkocht. Tijdens de Franse periode verwierf de Gelderse overheid het klooster, waardoor het jarenlang leegstond. De verwoestende pestepidemie leidde tot de oprichting van een fonds door vooraanstaande inwoners van Nijkerk om voor de vele achtergelaten wezen te zorgen. Dit fonds maakte de aankoop van het St. Catharinaklooster op 2 september 1637 mogelijk voor 6.200 gulden, waardoor het werd omgevormd tot een Hervormd weeshuis.

Een jaar later werd het huis op de hoek van de Catharinastraat en Verlaat officieel overgedragen aan het weeshuis. Het weeshuis werd beheerd door zes toezichthouders die de operaties leidden. De voormalige nonnenresidentie werd bekend als de Tweede Pastorie en huisvestte door de jaren heen meer dan dertig Hervormde predikanten. Onder de opmerkelijke bewoners was Gerardus Kuypers, bekend om zijn rol in de Nijkerkse beroeringen. Het gebouw diende ook tijdelijk als gevangenis, waarbij een kelder werd gebruikt om criminelen vast te houden.

Een Nieuw Hoofdstuk als Privéwoning

In de 20e eeuw werd het gebouw aan de Catharinastraat 3 particulier bezit. De familie Schueler, een van de eerste leken-eigenaren, renoveerde het pand na 1940 tot een woning. De Tweede Pastorie blijft in privébezit en wordt nog steeds gebruikt door een kerkgemeente. Een sluitsteen boven de Breede Beek, daterend uit 1754, bevat een gebeeldhouwde leeuw van de stad Nijkerk, een uniek detail dat het onderscheidt van de leeuw op het stadswapen.

Het Verkennen van Catharinastraat 3 Vandaag

Vandaag de dag kunnen bezoekers van de Catharinastraat 3 de historische betekenis en architectonische charme van het gebouw waarderen. De goed bewaarde structuur biedt een blik in het verleden, waardoor bezoekers zich kunnen voorstellen hoe de nonnen door de gangen liepen en de wezen er een toevluchtsoord vonden. De omliggende straten, met hun suggestieve namen, dienen als een constante herinnering aan de rijke geschiedenis van het gebouw en de gemeenschap die het ooit diende.

Of je nu een geschiedenisliefhebber bent of gewoon de schilderachtige straten van Nijkerk wilt verkennen, een bezoek aan de Catharinastraat 3 belooft een reis door de tijd te zijn, waarbij je een uniek perspectief krijgt op het verleden van de stad en de blijvende erfenis van het Catharinaklooster.