St. Michael Pforzheim, lokaal bekend als St. Michael, staat symbool voor de veerkracht en historische diepte van de stad Pforzheim in Baden-Württemberg, Duitsland. Dit voormalige kasteel en collegiale kerk, met zijn indrukwekkende structuur en rijke geschiedenis, is een van de weinige overgebleven middeleeuwse relikwieën in Pforzheim. De middeleeuwse stad werd grotendeels verwoest tijdens de Dertigjarige Oorlog, de Negenjarige Oorlog en uiteindelijk de Tweede Wereldoorlog, waardoor St. Michael Pforzheim een kostbare schakel met het verleden is.
De oorsprong van de kerk gaat terug tot 1219, toen Pforzheim onder de controle van het Huis Baden kwam. Gebouwd op een oudere structuur, staat het laat-romaanse westgebouw van St. Michael Pforzheim, daterend uit 1220/1230, nog steeds overeind. In 1270 was het schip (of hoofdgedeelte van de kerk) in zijn huidige vorm voltooid. Tussen 1290 en 1310 werden de diagonale koren en de Margarethenkapelle (Margaretha Kapel) toegevoegd.
Na de verheffing tot collegiale kerk onderging de kerk aanzienlijke veranderingen. Tussen 1460 en 1475 bouwde de beroemde hofarchitect Hans Spryß von Zaberfeld het nieuwe laat-gotische hoogkoor. De gedetailleerde sculpturen binnenin, vooral de fijn bewerkte gezichten en haren, onthullen Spryß's Opper-Rijnse opleiding. De architectonische stijl vertoont overeenkomsten met de Maulbronn Kloosterkerk, zoals blijkt uit de steenhouwermerken die ook rond 1200 in Maulbronn werden gevonden.
De Margarethenkapelle werd gebouwd om het monument van de martelaar Margaretha te huisvesten. Men gelooft dat een stenen sarcofaag van het kind Margaretha, vereerd als slachtoffer van rituele moord en getoond als martelaar, daar werd geplaatst. De inscriptie luidt: MARGARETHA A IVDEIS OCCISA OB(IIT) FELICITER ANNO D(OMI)NI M CC LX VII CAL(ENDAS) IVLII FER(IA) VI, wat vertaald betekent: Margaretha, gedood door Joden, stierf gelukkig in het jaar des Heren 1260 op de 7e dag voor de Kalenden van juli (25 juni), op een vrijdag. Deze inscriptie documenteert het bestaan van een Joodse gemeenschap in Pforzheim in het midden van de 13e eeuw en de vijandigheid die zij ondervonden van de christelijke burgers, geleid door de Dominicaanse orde.
Aan de zuidkant van de kerk vinden bezoekers een vroeg-gotisch portaal. De stijlen zijn tweemaal getrapt en twee halfzuilen worden voortgezet door de archivolten van de boog. Het timpaan, gemaakt van rode zandsteen, is verdeeld door blinde traceringen en bevat een onvolledige inscriptie: PETITE · ET ACCIPIETIS (vertaald: Vraag, en u zult ontvangen).
Vanaf 1535 diende de kerk als begraafplaats voor de protestantse linie van de markgraven van Baden (vanaf 1515 Baden-Durlach). Het laatste lid van het regerende huis dat in de kerk werd begraven, was Stéphanie de Beauharnais in 1860. Het omliggende woonkasteel in Pforzheim verdween geleidelijk vanaf de 18e eeuw, met alleen het archiefgebouw dat overbleef.
In een laat-gotische uitbreiding van de kerk, het zogenaamde Reuchlinkolleg, werd in 1922 het Reuchlin Museum opgericht. Dit museum maakte de bibliotheek van Johannes Reuchlin toegankelijk voor het publiek.
Tijdens de luchtaanval op Pforzheim op 23 februari 1945 werd de kerk zwaar beschadigd. De restauratie, geleid door de Staatliche Bauverwaltung en ondersteund door de Stichting Vrienden van de Slotkerk, werd voltooid in 1957. De sculpturen werden gereconstrueerd door Oskar Loos en de glas-in-loodramen in het koor werden ontworpen door Charles Crodel in samenwerking met Hermann Hampe. Het met brons beklede portaal van de slotkerk, met zes bijbelse scènes, werd in 1959 vervaardigd door de Stuttgartse beeldhouwer Jürgen Weber en de preekstoel werd ontworpen door Valentin Peter Feuerstein.
In 2021 selecteerde de Bund Heimat und Umwelt in Deutschland (Federale Vereniging voor Heimat en Milieu in Duitsland) de kerk als Cultureel Monument van het Jaar onder het thema Historische Plaatsen van Gemeenschap.
Opgravingen na 1946 onthulden twee voorgangergebouwen: een pre-romaanse kapel uit de 9e/10e eeuw en een driebeukige structuur met een koorapsis uit de tweede helft van de 12e eeuw.
Het oudste zichtbare deel van de slotkerk is het romaanse, tweelaagse westgebouw met een noordtoren, waarschijnlijk een stichting van de markgraaf van Baden, Hermann V. Toen Irmengard, de kleindochter van Conrad, rond 1217/18 trouwde met markgraaf Hermann V van Baden, bracht zij de opkomende stad Pforzheim in de unie. De bouw van het westgebouw begon rond deze tijd en wordt geschat te zijn voltooid rond 1235.
De buitenkant is versierd met lesenen, boogfriezen en de Duitse band. Een roosvenster (19e eeuw) bevindt zich in de zuidgevel tussen stijgende rondboogfriezen. Het hoofdportaal, met een getrapte rondboog en rijke kleine sculpturen, sluit aan bij de Hohenstaufen architectuurstijl. De rijk gestructureerde stijlen met kussenkapitelen tonen het werk van de Maulbronn meester, met bloemknoppen, een gekroond hoofd met een kruis, een stierenkop, een osachtige kopsculptuur en een hybride wezen tussen een hond en een hagedis. Horizontaal is een meanderband met een pentagram te zien, die doet denken aan bezweringen tegen kwade geesten. De kapitelen en bases binnenin de begane grond zijn late elementen van romaanse ornamentatie. De combinatie van het romaanse westgebouw met het gotische, basiliekachtige schip zonder transept creëert een intrigerende spanning. De pilaren en met bladeren versierde consoles onthullen de overgangsstijl. De invloed van de Maulbronn Paradijsmeester is ook zichtbaar in de ruitvormige ribben, halve maanvormige consoles en schachtringen. Het schip strekt zich uit over het entreeplein van het westgebouw.
Tussen 1235 en 1270 werden het gewelf van de centrale travee van het westgebouw en de bouw van de traveeën van het schip voltooid, samen met de fundering van de diagonale koren. Het zuidelijke diagonale koor werd rond 1280 gebouwd en het noordelijke rond 1290. Dit resulteerde in een continu gewelfde basiliek met drie traveeën, een vierkant voor-koor en een polygonale apsis, die niet bewaard is gebleven maar werd opgegraven.
Het laat-gotische koor aan de oostkant van de kerk werd gebouwd door de Pforzheimer steenhouwer Hans Spryß von Zaberfeld, die zijn portret en meesterteken in het koorgewelf achterliet. Hij ontwierp ook het doksaal tussen het koor en het schip rond 1470. De kruisende gewelfsteunen maakten de creatie van gewelven mogelijk die lijken te groeien uit de muren. De patroonheilige van de kerk, Aartsengel Michael, getuigt van de beeldhouwkundige vaardigheden van de meester, die ook de kloostergang in het Hirsau Klooster creëerde. De slotkerk en haar koor kregen extra betekenis toen markgraaf Ernst het rond 1545 aanwees als de begraafplaats voor zijn familie.
In 2022 werd een technische reconstructie van het Steinmeyer orgel uit 1959 voltooid door Mühleisen Orgelbau (Leonberg), waarbij de originele pijpen werden hergebruikt. De kerktoren herbergt een zes-klokkenspel gegoten door de klokkengieterij van de gebroeders Bachert in Karlsruhe in 1958.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.
Koop cadeaubonnen
