San Sisto

San Sisto, plaatselijk bekend als Chiesa di San Sisto, is een betoverende katholieke kerk in het hart van Piacenza, Italië. Deze opmerkelijke structuur is doordrenkt van geschiedenis, architectonische pracht en religieuze betekenis, waardoor het een must-see is voor elke reiziger die de regio verkent.

De Geschiedenis van San Sisto

De oorsprong van San Sisto gaat terug tot 874 na Christus, toen het werd gesticht naast een benedictijns nonnenklooster door keizerin Engelberga van Elzas, de vrouw van keizer Lodewijk II. De keizerin, die haar invloed gebruikte, verkreeg verschillende landbezittingen en waterrechten voor het opkomende klooster. Het complex omvatte aanvankelijk een kerk gewijd aan de Verrezen Christus en de Twaalf Apostelen, evenals een gasthuis. Engelberga zelf had een persoonlijke interesse in het klooster en werd in 882 de abdis, waarbij ze verschillende relikwieën verwierf, waaronder die van Sint Barbara van Nicomedië, wat een speciale lokale devotie bevorderde.

Engelberga overleed in 889 en werd begraven in de kerk. Interessant genoeg was dit klooster het eerste dat binnen de stadsmuren van Piacenza werd gevestigd, in plaats van buiten bij de stadspoorten. Het werd ook onder de jurisdictie van het bisdom Milaan geplaatst om maximale autonomie te waarborgen ten opzichte van de kerkelijke hiërarchie van Piacenza.

In de loop der jaren bloeiden zowel de kerk als het klooster op en verwierven ze aanzienlijke economische en politieke macht. Deze prominente positie leidde tot verschillende geschillen, die in 1112 culmineerden toen Mathilde van Canossa ingreep en het klooster aan benedictijnse monniken werd toegewezen. De daaropvolgende jaren wisselde het leiderschap regelmatig tussen mannelijke en vrouwelijke benedictijnen totdat het in 1129 permanent werd toevertrouwd aan de mannelijke orde van de gemeenschap van Sint Robert van La Chaise-Dieu.

Ondanks het behoud van vele privileges verloren de monniken aanvankelijk een aanzienlijk deel van hun territoria, die geleidelijk werden teruggewonnen onder het leiderschap van abt Gandolfo na 1185. Na zijn ambtstermijn raakte San Sisto echter in verval en kwam het onder controle van de graven van Lavagna. In 1285 beval paus Alexander IV de monniken het klooster te verlaten en verving hen door de zusters van Sint Clara, die later de zusters van San Sisto en Sint Franciscus werden.

De monniken herwonnen uiteindelijk de controle en stemden ermee in het klooster om te vormen tot een commendatair abdij geleid door een eeuwigdurende of commendatair abt. Deze regeling bleef bestaan tot 1425, toen de observante benedictijnen van de Congregatie van Santa Giustina van Padua het overnamen. Ze begonnen met uitgebreide reconstructiewerkzaamheden, die eind 15e eeuw culmineerden in de herbouw van de kerk onder toezicht van de Piacenzaanse architect Alessio Tramello. In deze periode werd Rafaëls Sixtijnse Madonna in de kerk gehuisvest. Het gebouw werd ingewijd in 1514, hoewel de bouw voortduurde en de gevel tegen het einde van de 16e eeuw werd voltooid.

San Sisto had een speciale betekenis voor hertogin Margaretha van Oostenrijk, de vrouw van de hertog van Parma en Piacenza, Ottavio Farnese. Na haar dood werd ze in de kerk begraven. In het midden van de 18e eeuw veroorzaakte een overstroming aanzienlijke schade aan veel van de landerijen van het klooster, wat de verkoop van de Sixtijnse Madonna aan Augustus III van Saksen noodzakelijk maakte om de reparaties te financieren. De benedictijnse monniken beheerden de kerk tot 1809, toen Napoleon hen verdreef en hun rijkdom in beslag nam. Terwijl het klooster werd omgevormd tot een kazerne, bleef de kerk in gebruik en werd het in 1813 een parochie onder paus Pius VII.

San Sisto Verkennen

Bezoekers betreden het complex via een portaal uit 1622 aan de Via San Sisto, dat uitkomt op een triportico-klooster gebouwd in 1576. De portico, met bogen ondersteund door slanke marmeren kolommen met Ionische kapitelen, creëert een serene inleiding tot de grootse gevel van de kerk.

De gevel, voltooid in 1591, is verdeeld in twee orden door horizontale kroonlijsten. De bovenste orde heeft gecanneleerde pilasters bekroond met stenen maskers, terwijl de onderste orde is versierd met halfkolommen op hoge bases, die een entablement ondersteunen. Het centrale portaal, geflankeerd door kleinere ingangen, wordt omlijst door witte marmeren kolommen en een gebogen fronton met een wapenschild met de inscriptie PAX. Boven de hoofdingang bevindt zich een nis met een standbeeld van Sint Sixtus, met beelden van Sint Benedictus en Sint Germanus in de bovenste nissen.

Het Interieur van San Sisto

Binnenin heeft San Sisto een plattegrond in de vorm van een Latijns kruis met drie schepen, gescheiden door granieten kolommen. Het centrale tongewelf en de dubbele koepeltransepten vervangen de traditionele lantaarn toren. Het kruispunt van de transepten heeft een koepel met een galerij versierd met terracotta sculpturen van de heiligen Augustinus, Ambrosius, Hiëronymus en Gregorius de Grote.

De koepel van het ingangstransept toont fresco's van Sibyllen door Bernardino Zacchetti, voltooid in 1517. Het linker schip bevat een 17e-eeuws altaarstuk van Giuseppe Nuvolone, fresco's van Antonio Campi en werken van Alessandro Mazzola en Giovanni Battista Tagliasacchi. Het rechter schip heeft een Madonna met Kind en Heiligen door Sebastiano Novelli. Het tweede transept herbergt het mausoleum van hertogin Margaretha van Oostenrijk, ontworpen door Simone Moschino, en een Martelaarschap van Sint Barbara door Jacopo Palma de Jongere.

Aangrenzend aan het priesterkoor zijn kapellen met 18e-eeuwse doeken van Angelo Borroni en Giovanni Battista Pittoni. Het priesterkoor zelf, uitgebreid aan het einde van de 16e eeuw, bevat een Facchetti-orgel uit 1545, het oudste in Piacenza, en een altaar met ingewikkelde details.

San Sisto is niet alleen een kerk, maar een getuigenis van eeuwenlange religieuze, politieke en artistieke evolutie. Zijn rijke geschiedenis en architectonische schoonheid bieden een boeiende reis door de tijd voor elke bezoeker.