Domus e mosaico del Leone

Betreed het hart van het oude Teramo en ontdek de Domus e mosaico del Leone, een fascinerende blik op de pracht van Romeinse huiselijke architectuur en kunst. Gelegen in de kelder van Palazzo Savini, biedt dit archeologische juweeltje een unieke reis terug naar de 1e eeuw voor Christus, toen Teramo, bekend als Interamnia Praetutiana, een bloeiende Romeinse stad was.

De Ontdekking

De Domus e mosaico del Leone werd in juni 1891 ontdekt tijdens de renovatie van Palazzo Savini. Deze ontdekking was een ware schatkamer, die de overblijfselen van een Romeins huis onthulde, versierd met prachtige mozaïeken. De site bevindt zich in de wijk San Leonardo, niet ver van een andere belangrijke Romeinse domus onder de kerk van Sant'Anna dei Pompeti. Helaas veroorzaakten de renovaties van 1891 aanzienlijke schade aan de site, waarbij delen van het huis opnieuw werden begraven of in nieuwe structuren werden opgenomen. Bovendien hebben hoge vochtigheidsniveaus de mozaïekvloeren verder aangetast, waardoor sommige delen moeilijk te interpreteren zijn.

De Domus

De Domus e mosaico del Leone is een voorbeeld van het Grieks-Romeinse huis type dat in de 2e eeuw voor Christus ontstond en wijdverspreid werd in steden zoals Pompeii. Deze architectonische stijl kenmerkt zich door een lineaire indeling van vestibule, atrium en tablinum, met de toevoeging van een peristyle of zuilengalerij tuin. De aanwezigheid van talrijke marmeren fragmenten en andere decoratieve elementen in het gebied naast het tablinum suggereert dat deze domus ook een peristyle had.

De Ingang

Bezoekers zouden het huis binnenkomen via een deur die direct naar het atrium leidde. Hoewel alleen de drempel overblijft, biedt het een intrigerende hint van de grandeur die ooit degenen begroette die de drempel overstaken.

Het Atrium

Het atrium, met een lengte van 10,40 meter en een breedte van 6,70 meter, werd bedekt door een dak ondersteund door vier hoekkolommen, bekend als een tetrastyle. De vloer is een opus scutulatum, een type mozaïek gemaakt met stenen of marmeren chips van verschillende kleuren en maten die in verschillende soorten achtergronden zijn geplaatst. De witte tesserae zijn gerangschikt in een regelmatig patroon, afgewisseld met kleine chips van verschillende marmers en kleuren, allemaal omlijst door een brede band van zwarte tesserae. Tussen de kolommen van het impluvium voegt een ruitpatroon van langwerpige, tweedelige schubben in contrasterend zwart en wit een opvallend decoratief element toe. Dit type vloer verscheen voor het eerst in het begin van de 1e eeuw voor Christus en bleef in gebruik tot in de 1e eeuw na Christus, tijdens de Julio-Claudische periode.

Het Impluvium

In het midden van het atrium ligt het impluvium, een grote bak ontworpen om regenwater op te vangen voor huishoudelijk gebruik. Het water zou door een ondergronds kanaal naar een cistern stromen. De bak, met een lengte van 4,90 meter en een breedte van 2,50 meter, is geplaveid met opus spicatum, een visgraatpatroon van bakstenen. Een gevormde trede loopt rond de omtrek, met de bases van gegroefde kolommen op de hoeken die het dak ondersteunen.

Het Tablinum

Vanuit het atrium kon men door een brede opening het tablinum binnenkomen, waarschijnlijk bedekt door een gordijn voor privacy. De drempel is versierd met een mozaïek met een perspectief meanderpatroon van swastika's en vierkanten in roodachtige, witte, zwarte, okerkleurige en groenachtige tinten—een motief typisch voor de Hellenistische kunst. Het tablinum zelf is een vierkante kamer met zijden van 3,80 meter, geflankeerd door twee smalle gangen die mogelijk naar de peristyle leidden. Hoewel veel van de wanddecoraties verloren zijn gegaan, wijzen sporen van rood pleisterwerk op de achterwand op de vroegere pracht. De vloer is geplaveid met opus tessellatum, een type mozaïek gemaakt met regelmatig gevormde stenen tesserae. Het dominante decoratieve motief is een cassetteplafondpatroon, met naturalistische ontwerpen die de panelen vullen. In het midden van de vloer bevindt zich het emblematische mozaïek van een leeuw die vecht met een slang, omgeven door een tweestrengige vlecht en rijke guirlandes vastgehouden door theatermaskers op de vier hoeken. De buitenste rand heeft een kelkvormig vlechtpatroon.

Het Mozaïek van de Leeuw

Het middelpunt van het tablinum is het Mozaïek van de Leeuw, een emblematisch paneel gemaakt met de vermiculatum-techniek. Deze methode houdt in dat kleine, onregelmatig gevormde tesserae worden gebruikt om de contouren van de figuur te volgen, waardoor een schilderachtig effect wordt bereikt. De achtergrondtesserae zijn vierkant, terwijl die van de snorharen van de leeuw langwerpig zijn, en de pupillen en irissen zijn rond. De tesserae zijn in een centripetaal patroon gerangschikt, waarbij hun grootte van buiten naar binnen afneemt. Het mozaïek is omlijst door een tweestrengige vlecht in oranje en grijsgroene tinten, wat een opvallend driedimensionaal effect creëert. De scène toont een leeuw in een aanvallende houding, met zijn voorpoten gespreid en rug gebogen, terwijl hij een slang krabt die om zijn linkerachterpoot kronkelt. Het hoofd van de leeuw, met zijn open kaken en golvende manen weergegeven in verschillende tinten goud, domineert de scène. De huid van de slang is afgebeeld in donkergroen en oranje op de rug, met een beige buik bedekt met donkere vlekken. De achtergrond toont een blauwe waterpoel en verschillende planten, waaronder een breedstammige boom en een slanke boom met handvormige bladeren en bessen. Het clair-obscur effect is uitgesproken, met licht dat van rechts lijkt te komen en het gezicht van de leeuw verlicht.

De Domus e mosaico del Leone is niet alleen een archeologische site; het is een venster naar de weelderige levensstijl en artistieke prestaties van het oude Teramo. Een bezoek aan deze opmerkelijke domus biedt een zeldzame kans om in de voetsporen van de Romeinen te treden en te bewonderen hoe hun kunst en architectuur de tand des tijds hebben doorstaan.