Oud Herlaer, lokaal bekend als Oud-Herlaar, is een fascinerende historische plek gelegen aan de rechteroever van de Dommel, net ten oosten van Vught in Nederland. Deze betoverende locatie, met zijn rijke geschiedenis en rustige omgeving, biedt een blik in het verleden en een vredige ontsnapping voor degenen die het Nederlandse platteland willen verkennen.
De strategische ligging van Oud Herlaer aan de Dommel speelde een cruciale rol in zijn historische betekenis. In de middeleeuwen waren de Dommel en zijn zijrivieren de belangrijkste routes voor het transport van grote goederen van noord naar zuid. De rivier diende ook als een natuurlijke barrière voor oost-west verkeer, waardoor bruggen en overgangen zeer waardevol waren. Ondanks de nabijheid van Kasteel Maurick in Vught, behoorde Oud Herlaer tot de gemeente Sint-Michielsgestel, wat de rol van de Dommel als grens benadrukte.
De oorsprong van Oud Herlaer gaat terug tot de 11e eeuw, toen het begon als een mottekasteel. Gelegen op een natuurlijke zandrichel, werd de site kunstmatig verhoogd, waardoor een formidabele verdedigingsstructuur ontstond. Het kasteel had een ronde of veelhoekige muur en een gracht, ververst door twee kleine kanalen die verbonden waren met de Dommel. Deze vroege vesting met zijn strategische ontwerp legde de basis voor de historische betekenis van de site.
De eerste schriftelijke vermelding van Kasteel Oud Herlaer dateert uit 1315. Tegen de 17e eeuw was het kasteel uitgegroeid tot een klassiek middeleeuws fort met zware torens en dikke muren. De noordoostelijke hoek huisvestte een poortgebouw met overhangende torens, terwijl de oostzijde de kenmerkende ringmuur had. De zuidoostelijke vleugel, compleet met kelder, begane grond, eerste verdieping en zolder, toonde de architectonische complexiteit van het kasteel. De Dievetoren, een toren op de zuidwestelijke hoek, droeg bij aan de imposante aanwezigheid van het kasteel.
Door de eeuwen heen onderging Oud Herlaer verschillende aanpassingen. De oorspronkelijke ringmuur, waarschijnlijk uit de 13e eeuw, werd aangevuld met latere toevoegingen zoals overhangende torens en de Dievetoren. Deze veranderingen, samen met aanpassingen uit de 16e eeuw, resulteerden in het 18e-eeuwse uiterlijk van het kasteel, een bewijs van zijn blijvende erfenis.
Na de sloop van het kasteel in 1737, werd de site tegen 1764 omgevormd tot een boerderij. De ruïnes van het kasteel werden hergebruikt, met middeleeuwse muurresten geïntegreerd in de nieuwe boerderijstructuren. Tegen de 19e eeuw was de boerderij een zomerresidentie voor een baron geworden, hoewel een brand in 1850 leidde tot de wederopbouw ervan. De huidige boerderij, bekend als Out Herlaer (met een 't'), wordt verondersteld te dateren uit de tweede helft van de 19e eeuw, hoewel de exacte oorsprong onzeker blijft.
In 2015 verwierf Groen Ontwikkelfonds Brabant de boerderij om het natuurlijke netwerk en de ecologische verbindingszones in het gebied te behouden. Dit initiatief leidde in 2017 tot de sloop van moderne stallen en de restauratie van de oude kasteelgracht. De natuurbehoudsorganisatie Brabants Landschap, met een plan om natuur, kunst en geschiedenis te combineren, won de aanbesteding voor de herontwikkeling van de site.
De visie voor Oud Herlaer omvat het transformeren ervan tot een werk- en tentoonstellingsruimte voor kunstenaars. De oorspronkelijke structuur van het kasteel, inclusief de voorburcht en boomgaard, zal worden gerestaureerd, met mogelijk zichtbare archeologische resten. Eco-kunstobjecten zullen het terrein sieren, waardoor de natuurlijke schoonheid van de site wordt versterkt. De natuurlijke bedding van de omliggende Dommel zal worden hersteld, waardoor een harmonieuze mix van geschiedenis en natuur ontstaat. Recreatieve voorzieningen in het bredere gebied zullen worden verbeterd en autoverkeer zal worden ontmoedigd om de rust van de site te behouden.
Oud Herlaer was het centrum van de Heerlijkheid Herlaer, vrij van feodale verplichtingen gehouden door de familie Van Herlaer. De Heren van Herlaer, rentmeesters van kerkelijk gebied, verwierven aanzienlijke landerijen in de omgeving. De band van de familie met het landgoed is duidelijk vanaf het midden van de 12e eeuw, met de titel 'Heer van Herlaer' die in 1173 verschijnt. De invloed van de Van Herlaers strekte zich uit tot Ameide, een lening van de Bisschop van Utrecht, waar ze uiteindelijk hun zetel verplaatsten. Het landgoed wisselde van eigenaar in 1306 toen de oudste zus van de Heer van Ameide Oud Herlaer erfde en het doorgaf aan haar echtgenoot Gerard van Loon, die het in 1315 verkocht.
Oud Herlaer is meer dan alleen een historische plek; het is een bewijs van het rijke tapestry van de Nederlandse geschiedenis. Van zijn oorsprong als mottekasteel tot zijn transformatie in een boerderij en zijn moderne herontwikkeling, biedt Oud Herlaer een unieke mix van geschiedenis, natuur en kunst. Bezoekers kunnen zich onderdompelen in het verleden, de serene omgeving verkennen en getuige zijn van de harmonieuze co-existentie van geschiedenis en natuur. Of je nu een geschiedenisliefhebber bent, een kunstliefhebber of gewoon op zoek bent naar een rustige retraite, Oud Herlaer belooft een onvergetelijke ervaring.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.
Koop cadeaubonnen
