De Stadtkirche Winterthur, de Evangelisch Gereformeerde stadskerk van Winterthur, is een van de meest herkenbare bezienswaardigheden van de stad. Dit prachtige stukje architectuur, dat als cultureel erfgoed van nationaal belang wordt beschouwd, dient niet alleen als plaats van aanbidding, maar ook als een getuigenis van de rijke geschiedenis van de stad. Gewijd aan de drie stadsheiligen, St. Laurentius, St. Albanus en St. Pancratius, is deze kerk een must-see voor iedereen die Winterthur bezoekt.
De geschiedenis van de Stadtkirche Winterthur is een boeiende reis door de tijd, met haar oorsprong in de vroege Middeleeuwen. De eerste kerk op deze locatie was een eenvoudige houten constructie, gebouwd in de 7e of 8e eeuw op een kleine verhoging nabij een Romeinse weg die leidde naar het voormalige fort Vitudurum. In de 9e eeuw werd deze houten kerk vervangen door een meer robuust stenen gebouw, dat een derde langer was dan zijn voorganger.
Rond het jaar 1000 vonden er belangrijke veranderingen plaats, waarbij noordelijke en zuidelijke uitbreidingen werden toegevoegd, waarschijnlijk dienend als grafkapellen voor een lokale adellijke familie. In de late 11e of 12e eeuw werd de kerk volledig herbouwd als een Romaanse zaalkerk met een zuidelijke zijbeuk. In deze periode bezocht Bernardus van Clairvaux in 1146 de stad en preekte voor de inwoners van Winterthur.
De 13e eeuw markeerde de bouw van het Romaanse-Vroeggotische koor, een van de oudste bewaard gebleven delen van de kerk, geïnspireerd door het Fraumünster in Zürich. De verwoestende stadsbrand van 1313 maakte verdere renovaties noodzakelijk, en tegen de 14e eeuw had de kerk haar zijbeuken uitgebreid, wat haar een nieuw uiterlijk gaf. In de 15e eeuw kregen de burgers van de stad meer controle over de kerk, wat leidde tot de oprichting van zijaltaren door de elite van de stad.
De meest recente grote bouwfase vond plaats tussen 1486 en 1518. In deze periode werd een tweede toren gebouwd aan de zuidkant van het koor en werd het schip westwaarts verlengd, zij het iets smaller dan voorheen. De Reformatie bracht aanzienlijke veranderingen in het interieur met zich mee, waaronder de verwijdering van het oorspronkelijke rijke meubilair en het knekelhuis in 1792. De ramen van de kerk werden tussen 1853 en 1856 vervangen door neogotische exemplaren van Max Ainmiller, en het kerkhof werd gesloten in 1826.
De oudste sporen van de noordelijke toren dateren van tussen 1180 en 1362. De zuidelijke toren werd toegevoegd tussen 1486 en 1490 en kreeg kort daarna zijn eerste klokken. De noordelijke toren kreeg zijn huidige vorm in de 16e eeuw, waarbij de oudere torenmuren nog zichtbaar zijn in de fundamenten. De kleinere zuidelijke toren werd in 1659 verhoogd tot 55 meter en versierd met een barokke koepel, drakengargouilles en een klok van de Winterthurse klokkenmaker Tobias Liechti. Deze klok werd in 1923 vervangen door een elektrisch mechanisme.
In 1794 werd de noordelijke toren verhoogd om dezelfde hoogte te bereiken als de zuidelijke toren, waarbij tufsteen uit de Tüfels Chilen in de Tösstal-regio werd gebruikt. Beide torens hebben nu barokke koepels, wat hen hun kenmerkende uiterlijk geeft. De zuidelijke toren kreeg in 1823 zijn tweede, lagere zonnewijzer.
In 1869 werd de kerk uitgerust met een beiaard van vijf klokken door Johann Jakob Keller, verdeeld over de twee torens. De grootste klok weegt 3999 kg en slaat de toon A°, terwijl de kleinste 255 kg weegt en de toon C# slaat.
Speurtochten in Winterthur
Ontdek Winterthur met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Winterthur op een spannende en interactieve manier!
Oorspronkelijk was het schip rijkelijk versierd, maar veel hiervan werd tijdens de Reformatie verwijderd. De huidige preekstoel, gemaakt door Ferdinand Stadler in 1854, verving de oorspronkelijke preekstoel, die in 1644 werd verplaatst. Een van de oudste relikwieën is het doopvont van Hans Conrad Frei, daterend uit 1656. Het houten plafond met vlasdecoraties, geïnstalleerd in 1712, werd in 1913 vervangen door een gepleisterd plafond en later door een cassetteplafond.
Het interieur van de kerk werd tussen 1923 en 1930 versierd met Romaanse schilderingen door Paul Zehnder, die oudtestamentische profeten en nieuwtestamentische scènes afbeelden. De transfiguratiescène boven de triomfboog toont Christus op de berg Tabor tussen Elia en Mozes.
Onder de relikwieën van vóór de Reformatie bevindt zich de grafsteen van Elisabeth von Bach († 1519), een Zuid-Duitse edelvrouw en weldoenster van de stad. Een andere grafsteen van Magdalena von Fulach (1587–1650) werd tijdens renovaties in 1923 ontdekt, maar is sindsdien verloren gegaan. Bezoekers kunnen nog steeds bewaard gebleven resten van de verschillende bouwfasen van de kerk zien, die teruggaan tot de 9e eeuw, evenals de heraldische schildering van Hans Haggenberg uit 1493.
De Stadtkirche Winterthur beschikt over twee hoofdorgels. Het eerste, geïnstalleerd in 1809, werd oorspronkelijk gebouwd door Karl Joseph Riepp voor het klooster van Salem tussen 1766 en 1768. Na de ontbinding van het klooster kocht een raadslid van Winterthur het orgel voor de kerk. Het werd aanvankelijk geplaatst op de doksaal, die in 1836 werd verwijderd, en het orgel werd opnieuw geïnstalleerd op de westelijke galerij. Het huidige Walcker-orgel, daterend uit 1888, heeft 56 registers en bevat elementen van het oorspronkelijke instrument.
Het koororgel, gebouwd door Metzler in 1983, heeft 18 registers op twee manualen en een pedaal. Daarnaast is er een klein positief orgel van Armin Hauser, gebouwd in 2012, met negen registers.
Tot slot is de Stadtkirche Winterthur niet alleen een plaats van aanbidding, maar een levend museum van architectonische evolutie en historische betekenis. Haar muren en torens vertellen de verhalen van eeuwen geleden, wat het een onmisbare bestemming maakt voor iedereen die Winterthur bezoekt. Of je nu een geschiedenisfanaat, een architectuurliefhebber of gewoon een nieuwsgierige reiziger bent, de Stadtkirche Winterthur biedt een fascinerende kijk op het rijke erfgoed van deze prachtige Zwitserse stad.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.