Gevangenpoort

De Gevangenpoort, ook bekend als de Lievevrouwepoort, is een symbool van de rijke geschiedenis en indrukwekkende architectuur van Bergen op Zoom in Nederland. Deze middeleeuwse stadspoort, die dateert uit de 14e eeuw, is het oudste monument van de stad en een van de weinige overgebleven stadspoorten die ooit de Nederlandse steden in de Middeleeuwen sierden. Als enige overgebleven stadspoort in Bergen op Zoom biedt de Gevangenpoort bezoekers een unieke blik in het verleden en de mogelijkheid om de verhalen van zijn muren te ontdekken.

De Geschiedenis van de Gevangenpoort

De Gevangenpoort werd oorspronkelijk gebouwd in het midden van de 14e eeuw, rond 1335, als onderdeel van de stadsverdediging. Gelegen aan de westkant van Bergen op Zoom, diende het als de hoofdtoegang tot de Lievevrouwestraat. De poort werd gebouwd met Gobertanger kalksteen en had twee robuuste torens met schietgaten voor kruisbogen. Het omvatte ook een voorpoort met kleinere torens en een stenen brug over de stadsgracht.

In 1484 verloor de poort zijn functie als stadstoegang toen het havengebied werd versterkt, waardoor de poort binnen de stadsgrenzen kwam te liggen. De oudere delen van de stadsmuur die verbonden waren met de poort werden vervolgens afgebroken. Rond 1485 werd de poort aan de stadszijde uitgebreid met baksteen en begon het te dienen als gevangenis, wat het de naam Gevangenpoort opleverde. De uitbreiding omvatte woonruimtes voor de cipier en zijn gezin. De naam Lievevrouwepoort raakte in onbruik tijdens de Protestantse Reformatie in de 16e eeuw.

In 1619 werd de vervallen voorpoort gesloopt, hoewel de stenen brug grotendeels intact bleef onder het asfalt van de Westersingel. De Gevangenpoort bleef functioneren als gevangenis tot 1931. Tijdens zijn tijd als gevangenis werden talrijke inscripties en tekeningen door de gevangenen in de houten muren en deuren gekerfd, waarvan de oudste dateert uit 1622.

Na een interne restauratie in 1932 werd de Gevangenpoort het onderkomen van het Gemeentemuseum van Bergen op Zoom totdat het Markiezenhof deze rol overnam. In de daaropvolgende jaren diende het gebouw voor verschillende doeleinden, waaronder het huisvesten van een jeugdbibliotheek en een tentoonstellingsruimte voor de archeologische stichting 'In den Scherminckel.' Een belangrijke restauratie en vernieuwing vond plaats in 2014-2015, de eerste grote renovatie in zestig jaar.

De Gevangenpoort Verkennen

Tegenwoordig is de Gevangenpoort een levendige tentoonstellingsruimte beheerd door het Historisch Centrum Het Markiezenhof, gelegen in de Steenbergsestraat. Bezoekers kunnen het monument verkennen tijdens het toeristenseizoen, van 27 april tot 31 oktober, met reguliere openingstijden of op afspraak. De stichting Stadsgidsen Bergen op Zoom biedt dagelijks rondleidingen aan, geleid door enthousiaste vrijwilligers.

Een van de hoogtepunten van de Gevangenpoort is de escape room, Escape the Gate, die in 2015 werd opgericht in een van de lagere torenkamers. Deze interactieve ervaring stelt deelnemers in staat om puzzels op te lossen die verband houden met de geschiedenis van de poort, wat een leuke en educatieve manier biedt om met het verleden in contact te komen.

De Gevangenpoort is ook een populaire locatie voor bruiloften en kleine evenementen, en biedt een pittoreske en historische achtergrond voor speciale gelegenheden. De combinatie van zijn middeleeuwse architectuur, fascinerende geschiedenis en moderne toepassingen maakt het een unieke attractie in Bergen op Zoom.

Het Architectonische Wonder

De architectuur van de Gevangenpoort is een opvallende mix van middeleeuwse versterking en latere aanpassingen. De oorspronkelijke structuur, met zijn Gobertanger kalkstenen torens en schietgaten, straalt de verdedigingskracht uit die typerend is voor 14e-eeuwse stadspoorten. De bakstenen toevoegingen uit de late 15e eeuw voegen een vleugje warmte en historische gelaagdheid toe aan het uiterlijk van de poort.

Wandelend door de poort kunnen bezoekers zich het bruisende middeleeuwse leven voorstellen dat er ooit omheen was. De stevige stenen brug, nu verborgen onder modern asfalt, droeg ooit handelaren, reizigers en stadsbewoners naar het hart van Bergen op Zoom. De transformatie van de poort in een gevangenis en later in een museum en tentoonstellingsruimte getuigt van zijn aanpassingsvermogen en blijvende betekenis.

Een Rijk Tapijt van Verhalen

Ieder hoekje van de Gevangenpoort bevat verhalen die wachten om ontdekt te worden. De inscripties en tekeningen die door gevangenen zijn achtergelaten, bieden een ontroerende blik in het leven van degenen die ooit binnen zijn muren waren opgesloten. Deze gravures, waarvan sommige dateren uit het begin van de 17e eeuw, getuigen van de menselijke behoefte om een blijvende indruk achter te laten, om herinnerd te worden.

De rondleidingen die worden aangeboden door de Stadsgidsen Bergen op Zoom brengen deze verhalen tot leven en bieden bezoekers de kans om dieper in de geschiedenis van de poort te duiken. De deskundige gidsen delen verhalen over de bouw van de poort, zijn rol in de stadsverdediging en zijn evolutie door de eeuwen heen.

Onmisbare Attractie

Tot slot is de Gevangenpoort niet alleen een historisch monument; het is een levend stuk erfgoed van Bergen op Zoom. Zijn muren hebben eeuwen van verandering meegemaakt, van middeleeuwse versterkingen tot een drukke gevangenis, en nu een gekoesterd cultureel monument. Of je nu een geschiedenisliefhebber bent, een architectuurliefhebber, of gewoon op zoek bent naar een unieke ervaring, de Gevangenpoort biedt voor ieder wat wils. Mis de kans niet om door zijn oude poorten te stappen en het rijke tapijt van verhalen te verkennen die deze opmerkelijke stadspoort hebben gevormd.