De Abdij van Bornem, plaatselijk bekend als de Sint-Bernardusabdij, is een historisch juweel gelegen in het pittoreske stadje Bornem, België. Opgericht in 1603 door Pedro Coloma, de baron van Bornem, heeft deze abdij een rijke en diverse geschiedenis die meer dan vier eeuwen beslaat. Oorspronkelijk gesticht om de relieken van het Heilig Kruis te huisvesten, heeft de Abdij van Bornem verschillende fasen doorgemaakt, van een toevluchtsoord voor Engelse Dominicanen tot een bloeiende cisterciënzerabdij. Vandaag de dag staat het als een testament van de veerkracht en spirituele toewijding van zijn bewoners, en biedt het bezoekers een unieke kijk op zijn bewogen verleden.
De oorsprong van de Abdij van Bornem gaat terug tot het begin van de 17e eeuw, toen Pedro Coloma het Klooster van het Heilig Kruis oprichtte in 1603. Coloma's voornaamste doel was om de relieken van het Heilig Kruis, die hij in 1588 had verkregen, veilig te stellen. Zijn pogingen om een permanente kloostergemeenschap te stichten waren aanvankelijk echter niet succesvol. Pas in 1658 kreeg de abdij nieuw leven toen Engelse Dominicanen, op de vlucht voor religieuze vervolging in hun thuisland, het pand overnamen. In 1659 hadden zij een school voor lekenstudenten opgericht, bekend als het college, dat zowel Engelse als Vlaamse leerlingen onderwees.
In 1769 werden de oorspronkelijke gebouwen gesloopt en begon de bouw van een nieuwe, neoklassieke abdij onder leiding van de Brusselse architect Jan Vangelder. Voltooid in 1773 en volledig afgewerkt in 1782, vormen deze nieuwe structuren, inclusief de bewaard gebleven oude kerk, de basis van de huidige abdij. Opmerkelijk is dat de eerste verdieping van de drie kloostervleugels veel van zijn laat-18e-eeuwse karakter heeft behouden, een zeldzaamheid gezien de wijdverspreide plunderingen en vernietigingen van kloosters door de Fransen in die periode. De Abdij van Bornem ontsnapte aan dit lot vanwege zijn status als Engelse enclave en als onderwijsinstelling in plaats van een traditioneel klooster.
In 1794 werden de Engelse Dominicanen gedwongen naar Londen te vluchten, waarbij ze de relieken van het Heilig Kruis, archieven en bibliotheek meenamen. De abdijgebouwen bleven in hun bezit tot 1825, toen ze werden verkocht aan Philip Storms, een makelaar uit Deurne. In 1836 verwierven de cisterciënzers uit Hemiksem het pand en begonnen hun gemeenschap opnieuw op te bouwen onder leiding van Overste Vincentius De Clercq. Bornem en Val-Dieu waren de enige twee cisterciënzerkloosters in België die na de Franse Revolutie weer tot leven kwamen.
Tijdens het ambt van abt Robertus van Ommeren (1835-1895) vonden er belangrijke ontwikkelingen plaats. De oude kerk werd vervangen door een nieuwe neoklassieke structuur, ontworpen door de Antwerpse architect J.E. Franssen, ingewijd in 1842 door kardinaal Sterckx. Abt Van Ommeren initieerde ook de bouw van een vleugel voor lekenbroeders in 1863 en een bibliotheek in 1872, ontworpen door provinciaal architect Joseph Schadde. In 1903 werd een extra hoekgebouw voor de archieven opgetrokken. Op 20 januari 1998 werd de Abdij van Bornem aangewezen als beschermd monument.
Speurtochten in Bornem
Ontdek Bornem met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Bornem op een spannende en interactieve manier!
Een van de meest gewaardeerde kenmerken van de Abdij van Bornem is de uitgebreide bibliotheek, opgericht in 1872. Dankzij toegewijde bibliothecarissen zoals de paters Edmundus de Fierlant en Benedictus Van Doninck, is de collectie van de abdij uitgegroeid tot een opmerkelijke verzameling kennis. De bibliotheek telt ongeveer 30.000 boeken, waaronder ongeveer 3.000 volumes van de oude Abdij van Hemiksem. Onder de schatten bevinden zich boeken uit de 15e eeuw en middeleeuwse manuscripten versierd met miniaturen uit de 13e en 14e eeuw. De collectie over de cisterciënzerorde is bijzonder opmerkelijk, waardoor het een belangrijke bron is voor onderzoekers en wetenschappers.
Vandaag de dag is de Abdij van Bornem een levendige gemeenschap en een populaire bestemming voor bezoekers die de rijke geschiedenis en serene omgeving willen verkennen. De architectuur van de abdij, met zijn mix van neoklassieke en traditionele elementen, biedt een boeiend decor voor een ontspannen wandeling door de tuinen. De rustige sfeer, gecombineerd met de historische betekenis van de abdij, biedt een unieke ervaring voor degenen die geïnteresseerd zijn in religieuze geschiedenis en architecturaal erfgoed.
Terwijl je door de abdij wandelt, kom je verschillende historische artefacten en relieken tegen die het verhaal vertellen van de evolutie door de eeuwen heen. De kerk van de abdij, met zijn neoklassieke ontwerp, staat als een testament voor de spirituele toewijding van zijn bouwers en bewoners. De bibliotheek, met zijn uitgebreide collectie zeldzame boeken en manuscripten, nodigt bezoekers uit om zich te verdiepen in het intellectuele en culturele erfgoed van de cisterciënzerorde.
Concluderend is de Abdij van Bornem niet alleen een historisch monument; het is een levend testament van de blijvende geest van geloof en veerkracht. De muren weerklinken met de verhalen van monniken, geleerden en pelgrims die binnen zijn muren troost en verlichting hebben gezocht. Of je nu een geschiedenisenthousiast, een spirituele zoeker of gewoon een nieuwsgierige reiziger bent, de Abdij van Bornem biedt een boeiende reis door de tijd, en nodigt je uit om het rijke tapijt van zijn verleden en heden te verkennen.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.