Menorah

In de levendige buurt De Wiken in Drachten, Nederland, staat een opmerkelijk stuk lokaal erfgoed, De Menorah. Dit voormalige kerkgebouw, met zijn unieke architectonische ontwerp en rijke geschiedenis, is sinds de bouw in de late jaren 60 een hoeksteen van de gemeenschap. Hoewel het niet langer als gebedshuis wordt gebruikt, blijft De Menorah een symbool van het levendige verleden en de gemeenschapsgeest van de buurt.

Het Ontstaan van een Gemeenschapsmonument

Het verhaal van De Menorah begint in de jaren 60, een tijd waarin het oostelijke deel van Drachten snel uitbreidde. De buurten De Wiken en De Venen groeiden, met nieuwe huizen die als paddenstoelen uit de grond schoten en een toenemende bevolking van bewoners, van wie velen lid waren van de Gereformeerde Kerk. Tegen 1967 was de behoefte aan een toegewijde plaats van aanbidding in dit gebied urgent geworden, wat leidde tot de eerste plannen voor een nieuwe kerk.

In 1965 werden de eerste voorstellen voor een nieuw kerkgebouw opgesteld, met de aanvankelijke locatie gepland voor het gebied tussen Schwartzenberghlaan en De Knobben. Na enkele herzieningen werd echter gekozen voor de hoek van Langewyk en Dwarswyk. De nieuw opgerichte wijkkerkenraad 'Oost' van de Gereformeerde Kerk van Drachten nam de leiding over dit initiatief, en tegen 1967 werden er tijdelijke diensten gehouden in de Christelijke Technische School aan de Splitting.

De Bouw en Inwijding

De bouw van De Menorah was een belangrijke onderneming, met de lokale architect J. van der Tas aan het roer van het ontwerp en de Drachtster bouwmaatschappij R. Paulusma die de bouw uitvoerde. Ondanks enkele aanvankelijke tegenslagen, waaronder vertragingen door vorst, ging het project door. Op 4 maart 1970 werd De Menorah officieel overgedragen en ingewijd, wat een nieuw hoofdstuk voor de gemeenschap markeerde.

Het architectonische ontwerp van De Menorah is bijzonder opmerkelijk. Het complex was ontworpen om te lijken op een traditionele Friese kop-hals-romp boerderij, met verschillende secties die de pastorie, de studeerkamer van de predikant en de kerk zelf vertegenwoordigden. Deze ontwerpkeuze eerde niet alleen lokale architectonische tradities, maar creëerde ook een gastvrije en vertrouwde omgeving voor de gemeente.

Kenmerken en Faciliteiten

Binnenin was De Menorah uitgerust met verschillende voorzieningen om de gemeente te dienen. Het kerkorgel, gebouwd in 1970 door Pels & Van Leeuwen, was een opvallend element met 14 registers en 900 pijpen. Het was het enige orgel in Drachten met een borstwerk, wat bijdroeg aan zijn uniciteit. De kerkzaal bood plaats aan 490 mensen, met de mogelijkheid om uit te breiden naar 540 door de aangrenzende theaterzaal, die een totale vloeroppervlakte van 574 vierkante meter had, erbij te betrekken.

Andere opmerkelijke kenmerken waren een vaste doopvont, een geschenk van de architect en bouwers, en een avondmaalset geschonken door de wijkgemeente. De kerktoren, die 19,5 meter hoog was, werd op 30 januari 1970 opgericht. De klok, gestemd op de toon C, was ontworpen om te harmoniseren met de vele kerkklokken die op zondagochtend door Drachten klonken. Het menorah-symbool op de buitenmuur, met zijn lamp-getopte takken, gaf een onderscheidend tintje aan de gevel van het gebouw.

Een Naam met Betekenis

De naam Menorah werd gekozen door middel van een naamwedstrijd georganiseerd door de kerkenraad. Het winnende voorstel kwam van een echtpaar dat geïnspireerd was door hun reizen naar Israël, waar ze de Joodse menorah, een kandelaar met zeven armen, tegenkwamen. Dit symbool van licht en geloof werd passend geacht voor de nieuwe kerk, en zo werd De Menorah geboren. Een tijdlang was het de enige kerk in Nederland met deze naam, hoewel anderen deze sindsdien hebben overgenomen.

Jubileum en Afscheid

De Menorah vierde zijn 50-jarig jubileum in 2020, een mijlpaal die werd gemarkeerd met een speciale kerkdienst. Een herdenkingskoor nam deel en de nadruk lag op het vieren van de geschiedenis en de bijdragen van de kerk aan de gemeenschap. Dit feest was echter bitterzoet, aangezien het ook het begin van het einde markeerde voor De Menorah als gebedshuis.

Begin 2019 besloot de Protestantse Gemeente van Drachten om kopers te zoeken voor De Menorah en een andere kerk, De Arke, als onderdeel van een consolidatie-inspanning. Tegen maart 2023 begon het proces van de sloop van het kerkgebouw, om plaats te maken voor de bouw van 29 nieuwe appartementen op de locatie. De pastorie zou echter blijven staan, waardoor een deel van het oorspronkelijke complex behouden bleef.

Hoewel De Menorah niet langer als kerk dient, leeft zijn nalatenschap voort in de herinneringen van degenen die daar aanbaden en in de nieuwe ontwikkelingen die op zijn plaats zullen verrijzen. Het staat als een testament van de veerkracht van de gemeenschap en hun vermogen om zich aan te passen en te groeien, zelfs als het fysieke landschap om hen heen verandert.