Verborgen in de sfeervolle straatjes van Gouda staat het Weeshuis, een getuigenis van de rijke geschiedenis van de stad en haar inzet voor sociale zorg door de eeuwen heen. Dit fascinerende gebouw, dat dateert uit het begin van de 17e eeuw, nodigt bezoekers uit om terug in de tijd te stappen en een stukje Nederlands erfgoed te verkennen dat de tand des tijds heeft doorstaan.
Het verhaal van het Weeshuis begint in 1586 toen er in Gouda een kamer van aalmoezeniers werd opgericht om toezicht te houden op de zorg voor de armen van de stad. In 1599 was het Aalmoezeniersweeshuis operationeel en bood het onderdak aan wezen die niet in het bestaande Heilige Geesthuisweeshuis konden worden ondergebracht. Dit onderscheid was vooral gebaseerd op de status van hun ouders als burgers van Gouda. Naarmate de behoefte aan wezenzorg in het begin van de 1600s groeide, kochten de aalmoezeniers verschillende huizen aan de Spieringstraat. In 1642 werden deze huizen vervangen door de imposante structuur die we vandaag de dag zien.
Boven de toegangspoort prijkt een inscriptie die trots de inspanningen van de magistraat en regenten van Gouda verklaart om dit nobele gebouw op te richten voor de zorg van zowel lokale als buitenlandse kinderen. Naast het Weeshuis bevindt zich de Jeruzalemkapel, gebouwd rond 1500, die als ontmoetingsruimte voor de aalmoezeniers diende nadat deze in 1572 in stadsbezit kwam.
In 1812 fuseerden de twee weeshuizen in Gouda, waarschijnlijk vanwege het vervagen van het onderscheid tussen burger- en niet-burgerkinderen en de impact van militaire dienstplicht tijdens de Napoleontische oorlogen. Dit verenigde weeshuis bleef operationeel tot de Tweede Wereldoorlog. In 1939 bood het onderdak aan veertig Joodse kinderen die uit Duitsland vluchtten. Tijdens de oorlog maakten lokale scholen gebruik van de klaslokalen van het gebouw, en in 1948 sloot het weeshuis officieel. De resterende fondsen werden herbestemd om jeugd- en speelplaatsactiviteiten in Gouda te ondersteunen.
Speurtochten in Gouda
Ontdek Gouda met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Gouda op een spannende en interactieve manier!
Het Weeshuiscomplex is een prachtig voorbeeld van Nederlandse architectuur, met gebouwen die in een vierkant rond een centrale binnenplaats zijn gerangschikt. De voorgevel aan de Spieringstraat heeft een maniëristische gevel, terwijl de toegangspoort tot de binnenplaats is versierd met Ionische pilasters en een classicistisch ontwerp. Boven de poort zijn twee weeskinderen afgebeeld die het wapen van Gouda vasthouden, met het jaar 1643 en een gevleugelde cherubijn in het fronton erboven.
Tegenover de ingang pronkt de achtervleugel van de binnenplaats met een neorenaissancestijl, toegevoegd in 1875 door gemeentearchitect L. Burgerdijk. Deze uitbreiding vereiste de sloop van een deel van de bestaande gebouwen en werd gebouwd door lokale aannemer H.J. Nederhorst.
Binnen in het Weeshuis blijft de Regentenkamer een hoogtepunt. Deze ruimte met hoog plafond behoudt zijn oorspronkelijke indeling en heeft een grote open haard met houtsnijwerk van twee weeskinderen. Een indrukwekkend schilderij van de regenten door Jan Verzijl uit 1644 siert de kamer, samen met ingewikkeld gesneden consoles met de namen van de regenten onder de balken.
In 1973 kreeg het Weeshuis nieuw leven als de centrale locatie voor de openbare bibliotheek van Gouda, met een ander deel dat de gemeentelijke archieven en de Librije huisvestte, later bekend als het regionaal archief Midden-Holland. Deze instellingen verhuisden begin 2014 naar een gerenoveerde voormalige chocoladefabriek op Klein Amerika. Sinds mei 2021 is het Weeshuis aan een nieuwe reis begonnen als hotel, waar het gasten verwelkomt in zijn historische omarming.
Het oudste deel van het Weeshuis is erkend als een rijksmonument, terwijl de toevoeging uit 1875 is aangewezen als een gemeentelijk monument. Het gebouw aan de Spieringstraat 1 diende zelfs als model voor KLM's 17e en 25e Delfts blauwe miniatuurhuisjes in respectievelijk 1961 en 1966.
Tot slot is het Weeshuis in Gouda meer dan alleen een architectonisch juweel; het is een symbool van medemenselijkheid en gemeenschap. De muren hebben eeuwen van verandering meegemaakt, van zijn oorsprong als toevluchtsoord voor wezen tot zijn huidige rol als hotel. Voor degenen die Gouda bezoeken, biedt het Weeshuis een unieke blik op het verleden van de stad en de blijvende geest van haar inwoners.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.