Dativius-Victorboog

In het hart van Mainz, Duitsland, gelegen in de levendige regio Rijnland-Palts, staat een opmerkelijk monument dat getuigt van het rijke Romeinse erfgoed van de stad – de Boog van Dativius Victor, lokaal bekend als de Dativius-Victor-Bogen. Dit oude monument, daterend uit het midden van de 3e eeuw, biedt een fascinerende blik op het verleden, waarbij historische betekenis en architectonische pracht samenkomen.

De Historische Betekenis van de Boog

De Boog van Dativius Victor is een van de belangrijkste gereconstrueerde Romeinse monumenten in Duitsland. Oorspronkelijk was het de centrale doorgang van een portico, een groot zuilenhal, in de oude stad Mogontiacum, nu bekend als Mainz. Deze boog was niet slechts een structureel element, maar een monumentale eerbetoon, opgericht door de zonen van de overleden decurio (stadsraadslid) Dativius Victor. De boog en de portico werden opgedragen ter ere van het keizerlijke huis en de god Jupiter, zoals gegraveerd op de boog.

De boog werd ontdekt tussen 1898 en 1911 tijdens de sloop van delen van de middeleeuwse stadsmuur. De fragmenten werden aanvankelijk gebruikt als spolia – hergebruikte bouwstenen. Later werden deze fragmenten geïdentificeerd en tussen 1978 en 1981 zorgvuldig gereconstrueerd. Vandaag de dag is de originele boog bewaard in de Steinhalle van het Landesmuseum Mainz, terwijl een replica op ware grootte trots staat op het Ernst-Ludwig-Platz, nabij het Romeins-Germaans Centraal Museum.

Architectonische Wonderen van de Boog

De gereconstrueerde Boog van Dativius Victor is 6,50 meter hoog, 4,55 meter breed en 0,70 meter diep, met een binnendiameter van 2,40 meter en een hoogte onder het tongewelf van 3,90 meter. De pijlers van de boog variëren in breedte, waarbij de linker pijler 1,03 meter meet en de rechter 1,10 meter. De boog bestaat uit ongeveer 75 afzonderlijke elementen, waarvan 43 zijn gevonden en voornamelijk gemaakt zijn van zandsteen.

Een van de meest opvallende kenmerken van de boog is de gedetailleerde decoratie. De buitenzijden van de pijlers zijn versierd met wijnrankreliëfs, die zich uitstrekken van de basis tot de zolder. De binnenzijden bevatten wijnrankenpilasters die eindigen in Korinthische kapitelen onder de archivolt van de boog. De voorkant van de archivolt is versierd met een gedeeltelijk bewaard gebleven dierenriem, wat een hemels tintje aan de structuur toevoegt.

In het midden van de sluitsteen van de boog zijn Jupiter en zijn gemalin Juno in reliëf afgebeeld. Jupiter houdt een scepter en wat lijkt op een bundel bliksemschichten, met zijn voet rustend op een wereldbol, wat zijn heerschappij over de wereld symboliseert. Juno, gekleed in een chiton en mantel, houdt een fakkel vast, wat haar rol als godin van het huwelijk en de geboorte symboliseert. Om hen heen zijn vier andere godheden afgebeeld, wat bijdraagt aan het goddelijke verhaal van de boog.

Symboliek en Inscripties

De zolderzone van de boog draagt een dedicatie-inscriptie, omlijst door een tabula ansata (een tablet met handvatten) en geflankeerd door twee erotes (Cupido-achtige figuren). Deze inscriptie eert het goddelijke keizerlijke huis, een veelvoorkomende praktijk in het Romeinse Rijk om loyaliteit en eerbied aan de regerende familie te tonen.

De inscriptie luidt: IN HONOREM DOMUS DIVINAE DEDICATUM, wat vertaalt naar Opgedragen ter ere van het goddelijke huis. Deze zin benadrukt het doel van de boog als eerbetoon aan de keizer en de goden, wat de diepe verwevenheid van religie en bestuur in de Romeinse samenleving weerspiegelt.

De Unieke Context van de Boog

Interessant genoeg is de Boog van Dativius Victor uniek in de Germaanse provincies vanwege de afbeelding van een lokale functionaris die een priesterlijke taak uitvoert. De boog toont Dativius Victor, niet alleen als een decurio, maar ook als een priester in de keizerlijke cultus, die een offerceremonie uitvoert. Deze dubbele rol benadrukt de belangrijke burgerlijke en religieuze verantwoordelijkheden van lokale functionarissen in de Romeinse tijd.

Bovendien putten de artistieke elementen van de boog, zoals de offerscènes en wijnrankenmotieven, uit eigentijdse sarcofagen en Mithraïsche reliëfs, wat het provinciale vakmanschap van die periode toont. Terwijl de voorkant van de boog rijkelijk versierd is, is de achterkant relatief eenvoudig, wat aangeeft dat deze oorspronkelijk was bevestigd aan een portico, met de versierde kant naar het publiek gericht.

Een Bezoek aan de Boog van Dativius Victor

Vandaag de dag kunnen bezoekers van Mainz de replica van de Boog van Dativius Victor bewonderen op Ernst-Ludwig-Platz. Deze openluchttentoonstelling stelt je in staat door de geschiedenis te wandelen en je voor te stellen hoe de bruisende Romeinse stad er ooit uitzag. De gedetailleerde gravures en inscripties brengen je terug naar een tijdperk van grandeur en eerbied, waar elke steen een verhaal van toewijding en macht vertelde.

Voor een diepere duik in de geschiedenis en betekenis van de boog is een bezoek aan het Landesmuseum Mainz een must. Hier wordt de originele boog bewaard, samen met tal van andere Romeinse artefacten die een levendig beeld schetsen van het oude verleden van Mainz. Het museum biedt een verrijkende ervaring, met context en inzichten in het leven van de mensen die ooit door deze straten liepen.

Tot slot staat de Boog van Dativius Victor als een opmerkelijke schakel naar het Romeinse erfgoed van Mainz. De ingewikkelde gravures, historische inscripties en het verhaal van de reconstructie maken het een fascinerende bestemming voor zowel geschiedenisliefhebbers als toevallige bezoekers. Als je onder de oude boog staat, voel je een verbinding met het verleden en bewonder je de blijvende erfenis van een beschaving die de wereld zoals wij die kennen heeft gevormd.