In het hart van Nivelles, België, staat de Collegiale Kerk van Sint-Gertrudis, lokaal bekend als Sint-Gertrudiskerk, een indrukwekkend voorbeeld van Romaanse architectuur die de tand des tijds heeft doorstaan. Dit oude bouwwerk, met zijn torenhoge spitsen en gedetailleerd steenwerk, biedt een fascinerende blik op het rijke historische weefsel van de regio.
De Collegiale Kerk van Sint-Gertrudis heeft een geschiedenis die meer dan een millennium teruggaat. Op deze plek stonden oorspronkelijk vijf opeenvolgende kerken van de 7e tot de 10e eeuw, waarbij de huidige Romaanse structuur in 1046 werd ingewijd in aanwezigheid van keizer Hendrik III van het Heilige Roomse Rijk en Wazo, de bisschop van Luik. Deze inwijding markeerde het hoogtepunt van decennia van bouw, die begon na een verwoestende brand aan het einde van de 10e eeuw.
De fundamenten van de kerk zijn nauw verbonden met de nalatenschap van Sint-Gertrudis, de abdis die de religieuze gemeenschap in Nivelles oprichtte. Onder het hoofdschip ligt een archeologische schatkamer waar bezoekers de overblijfselen van eerdere Merovingische en Karolingische kerken kunnen verkennen. Tussen deze oude ruïnes bevindt zich het graf van Ermentrude, de kleindochter van Hugh Capet, een getuigenis van de langdurige betekenis van de kerk.
De Collegiale Kerk van Sint-Gertrudis is een uitstekend voorbeeld van Rijnlandse Romaanse architectuur, gekenmerkt door zijn tweekamerontwerp met twee dwarsschepen en twee tegenoverliggende koren. De afmetingen van de kerk zijn indrukwekkend, met een lengte van meer dan 100 meter van het ene koor naar het andere, een breedte van 25 meter in het schip en meer dan 44 meter bij het oostelijke dwarsschip. De top van de toren bereikt een hoogte van 50 meter, waardoor het een opvallend kenmerk is in de skyline van Nivelles.
De buitenkant van de kerk is een harmonieuze mix van verschillende architectonische elementen. Het westelijke massief, gebouwd in de late Romaanse periode (circa 1160-1170), is een opvallend kenmerk met zijn langgerekte structuur, achthoekige toren en twee flanktorens. Dit ontwerp geeft de kerk zijn kenmerkende silhouet. De westelijke apsis, of tegenapsis, werd in de jaren 1970 en 1980 herbouwd om zijn oorspronkelijke Romaanse uiterlijk te herstellen, ter vervanging van een barok portaal dat in de 17e eeuw was toegevoegd.
Het zuidelijke dwarsschip, bekend als de Pignon de Saint-Pierre, is bijzonder opmerkelijk vanwege zijn ingewikkelde sculpturale decoratie uit de late 12e eeuw. Deze gevel is versierd met vijf niveaus van blinde arcades, met een mix van gladde en zigzag-patroon kolommen, en een centrale nis met een bas-reliëf van Sint-Pieter. De levendige rode achtergrond van de arcades contrasteert prachtig met de grijze steen, wat een visueel opvallend effect creëert.
Speurtochten in Nijvel
Ontdek Nijvel met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Nijvel op een spannende en interactieve manier!
De restauratie van de Collegiale Kerk van Sint-Gertrudis is een van de meest besproken architectonische projecten in België. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leed de kerk aanzienlijke schade door Duitse bombardementen in mei 1940. De daaropvolgende restauratie, geleid door architect Simon Brigode, had tot doel de stijl van de kerk te verenigen door de toren in Romaanse stijl te herbouwen, ondanks dat deze stijl nooit deel uitmaakte van het oorspronkelijke ontwerp. Deze beslissing, beïnvloed door de principes van de 19e-eeuwse architect Eugène Viollet-le-Duc, veroorzaakte controverse omdat het in tegenspraak was met het Venetië Charter van 1964, dat pleit voor respect voor de geldige bijdragen van alle historische periodes in restauratieprojecten.
De keuze om de toren op deze manier te herbouwen werd uiteindelijk beslist door middel van een openbare raadpleging met de inwoners van Nivelles. Er werden drie modellen voorgesteld: een reconstructie van de 17e-eeuwse vierkante toren met zijn metalen spits uit 1863, een voorbouw zonder toren, en een achthoekige Romaanse toren. De laatste optie, die in lijn was met de stilistische eenheid van de kerk, kreeg de meeste stemmen en werd dus uitgevoerd.
De Collegiale Kerk van Sint-Gertrudis is niet alleen een architectonisch juweel, maar ook de rustplaats van verschillende opmerkelijke historische figuren. Sint-Gertrudis zelf werd begraven in een funerair kapel gewijd aan Sint-Pieter. Himiltrude, de eerste vrouw van Karel de Grote, en hun nakomelingen, waaronder hun zoon Pepijn de Gebochelde, zijn ook begraven in de necropolis van de kerk. De jonge prinses Ermentrude, kleindochter van Hugh Capet, werd hier rond het jaar 1000 begraven.
Een van de meest intrigerende kenmerken van de kerk is de Jean de Nivelles jacquemart, een automaat in de vorm van een verguld koperen figuur van twee meter hoog. Dit unieke stuk, daterend uit circa 1400, werd in 1617 verplaatst van het oude stadhuis naar de zuidelijke toren van de kerk, wat een vleugje speelsheid toevoegt aan de verder plechtige structuur.
Tegenwoordig dient de Collegiale Kerk van Sint-Gertrudis als parochiekerk, waar bezoekers van over de hele wereld worden verwelkomd om te genieten van de historische en architectonische pracht. Of je nu de oude crypte verkent, de gedetailleerde steenbewerkingen bewondert, of gewoon geniet van de serene sfeer, een bezoek aan deze opmerkelijke kerk is een reis door eeuwen van geschiedenis en kunst.
Samenvattend, de Collegiale Kerk van Sint-Gertrudis staat als een getuigenis van de blijvende erfenis van het religieuze en culturele erfgoed van Nivelles. Haar muren hebben de stroom van de geschiedenis meegemaakt, van de dagen van de Merovingische koningen tot het heden, waardoor het een onmisbare bestemming is voor iedereen die dit charmante Belgische stadje bezoekt.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.