Preekstoel van Sant' Andrea, Pistoia

De preekstoel van Sant' Andrea, lokaal bekend als de Pulpito di Sant'Andrea, is een adembenemend meesterwerk van middeleeuwse kunst, gelegen in het hart van Pistoia, Italië. Gemaakt door de beroemde beeldhouwer Giovanni Pisano tussen 1298 en 1301, staat deze preekstoel als een getuigenis van de artistieke bekwaamheid en innovatieve geest van het late 13e-eeuwse tijdperk. Terwijl je door de Kerk van Sant' Andrea wandelt, nodigen de ingewikkelde gravures en symbolische figuren van de preekstoel je uit om dieper in zijn rijke geschiedenis en boeiende iconografie te duiken.

De Geschiedenis van de Preekstoel van Sant' Andrea

In 1298 werd de Preekstoel van Sant' Andrea in opdracht gegeven en was het geesteskind van Giovanni Pisano, een meesterbeeldhouwer wiens werken een onuitwisbare stempel hebben gedrukt op de Italiaanse gotische kunst. Een inscriptie op de preekstoel zelf bevestigt Giovanni's auteurschap en vermeldt de voltooiingsdatum in 1301. De opdracht werd begeleid door Arnoldo, met financiële steun van Andrea Vitelli en Tino di Vitale, wat ervoor zorgde dat dit grootse project werkelijkheid werd.

Giovanni Pisano, in de voetsporen van zijn vader Nicola Pisano, bracht zijn unieke visie naar de Preekstoel van Sant' Andrea. Hoewel het de zeshoekige vorm deelt met Nicola's eerdere werk, onderscheidt de preekstoel in Pistoia zich door zijn bescheidener afmetingen, ontworpen om te harmoniseren met de romaanse architectuur van de kerk die het siert. Deze harmonieuze mix van vorm en functie is een kenmerk van Giovanni's genialiteit, waardoor de preekstoel een opvallend stuk is in de annalen van de middeleeuwse kunst.

De Basis van de Kolommen

Als je de preekstoel nadert, worden je ogen onmiddellijk getrokken naar de basis van de kolommen, waar een menagerie van symbolische figuren tot leven komt in marmer. De preekstoel wordt ondersteund door zes zijwaartse kolommen en één centrale kolom, elk versierd met ingewikkelde gravures die diepe theologische boodschappen overbrengen.

Onder de zes zijwaartse kolommen zijn er drie bijzonder opmerkelijk vanwege hun figuratieve voorstellingen:

• Een leeuwin die haar welpen zoogt terwijl ze een haas in haar poten houdt, wat de voedende en beschermende aard van Christus symboliseert ten opzichte van zijn volgelingen.
• Een leeuw die triomfeert over een paard, wat de overwinning van Christus op de Antichrist vertegenwoordigt.
• Een Atlas-figuur in een gekwelde houding, die het gewicht van de zonde belichaamt dat wordt gedragen door degenen die de waarheid afwijzen.

De centrale kolom is versierd met een leeuw, een adelaar en een griffioen, die elk verschillende aspecten van Christus' dubbele natuur vertegenwoordigen. De leeuw, koning van de aarde, en de adelaar, koning van de lucht, komen samen in de griffioen, een symbool van onsterfelijkheid en perfectie dat Christus' goddelijke en aardse natuur belichaamt.

Het Middengedeelte

Als je omhoog kijkt, fascineert het middengedeelte van de preekstoel met zijn trilobbenbogen en spandrels, die scènes uit het Oude Testament afbeelden. Hier staan de koningen David en Salomo, samen met verschillende profeten, als stille getuigen van het ontvouwende drama van de heilsgeschiedenis. De kapitelen van de kolommen zijn versierd met sibillen uit het heidense verleden, die de kloof overbruggen tussen de oude wereld en het nieuwe verbond dat door Christus is gebracht.

Het Bovenste Gedeelte

Het bovenste gedeelte van de preekstoel is waar Giovanni Pisano's artistieke genialiteit echt schittert. De vijf panelen die de balustrade versieren zijn een tour de force van emotionele intensiteit en verhalende diepte, elk een levendig tafereel dat de kijker naar het hart van het christelijke verhaal trekt.

• Het eerste paneel toont de Annunciatie, de Geboorte en de Aankondiging aan de Herders, waarbij de vreugdevolle komst van de Verlosser wordt vastgelegd.
• Het tweede paneel illustreert de Openbaring, de engelachtige waarschuwing aan de Wijzen en de droom van Jozef, waarbij de goddelijke leiding wordt benadrukt die de Heilige Familie beschermde.
• Het derde paneel, gewijd aan de Kindermoord van Bethlehem, is een aangrijpende en huiveringwekkende scène die Giovanni's vermogen toont om dramatische spanning en menselijk lijden over te brengen.
• Het vierde paneel presenteert de Kruisiging, waarbij het levenloze lichaam van Christus op een opvallend realistische manier wordt afgebeeld. De omringende figuren, van de flauwvallende Maagd Maria tot de berouwvolle Hebreeën, voegen lagen van emotionele weerklank toe aan de scène.
• Het laatste paneel beeldt het Laatste Oordeel uit, verdeeld in twee verschillende zones. Boven verwelkomt Christus de uitverkorenen, terwijl beneden de verdoemden in groteske kronkels wriemelen terwijl ze ten prooi vallen aan Satans greep.

Tussen deze panelen staan beelden van heiligen en apostelen, waaronder Sint Stefanus, Sint Andreas en een mystieke voorstelling van Christus, als wachters, die het iconografische programma van de preekstoel verder verrijken.

Conclusie

De preekstoel van Sant' Andrea is meer dan alleen een liturgisch meubel; het is een diepgaand verhaal uitgehouwen in steen, een getuigenis van de spirituele en artistieke vurigheid van zijn tijd. Giovanni Pisano's meesterlijke mix van symboliek, emotie en vakmanschap nodigt bezoekers uit om een reis te maken door de cruciale momenten van de christelijke heilsgeschiedenis. Terwijl je voor dit magnifieke werk staat, ben je niet slechts een toeschouwer, maar een deelnemer aan het tijdloze verhaal dat het vertelt, waardoor de preekstoel van Sant' Andrea een onmisbaar hoogtepunt is van elk bezoek aan Pistoia.