Monumento funerario di Shakespeare

In het hart van Stratford-upon-Avon, binnen de rustige muren van de Holy Trinity Church, bevindt zich een eerbetoon aan een van de grootste literaire figuren uit de geschiedenis: William Shakespeare. Dit grafmonument, een meesterwerk van vroeg 17e-eeuws vakmanschap, getuigt van Shakespeares blijvende nalatenschap en geeft een fascinerend inzicht in de eerbied waarmee zijn tijdgenoten hem beschouwden.

Het Ontwerp en Vakmanschap van het Monument

Het grafmonument van Shakespeare is een prachtig voorbeeld van de Jacobijnse Renaissance stijl. Gemaakt van lichtblauwe kalksteen, is het monument bevestigd aan de noordmuur van het koor van de kerk, de plek waar Shakespeare werd gedoopt en later begraven. Het monument wordt traditioneel toegeschreven aan Gerard Johnson, hoewel sommige geleerden suggereren dat het mogelijk door zijn broer, Nicholas Johnson, is gemaakt, mogelijk zelfs naar levend model.

Het centrale element van het monument is een halfbeeld van Shakespeare, afgebeeld in een contemplatieve houding, met een ganzenveer in de ene hand en een stuk papier rustend op een kussen in de andere. Deze afbeelding is een van de twee algemeen geaccepteerde weergaven van Shakespeares uiterlijk. Oorspronkelijk was het gesloten vest scharlakenrood geschilderd, de losse mantel zwart, de ogen hazelnootkleurig en het haar en de baard kastanjebruin. In de loop der tijd is het monument gerestaureerd en opnieuw geschilderd, met name in 1793 toen het geheel wit werd geschilderd, een verandering die later werd teruggedraaid om de oorspronkelijke kleuren te herstellen.

Symboliek en Allegorie

Boven Shakespeares afbeelding is het monument versierd met ingewikkeld bandwerk en een heraldisch schild met de wapens van de familie Shakespeare. Aan weerszijden van het schild staan twee allegorische figuren: Arbeid, met een spade, en Rust, met een omgekeerde fakkel en een schedel. Deze figuren symboliseren de dualiteit van het menselijk bestaan en de balans tussen werk en rust, een thema dat vaak in Shakespeares eigen werken voorkomt.

Het monument is verder verrijkt met twee zwart gepolijste marmeren zuilen die het hoofdgestel en het wapenschild ondersteunen. De twee putti en de schedel zijn uit zandsteen gehouwen, terwijl de kapitelen en bases van de zuilen verguld zijn. De architraven, fries en kroonlijst, oorspronkelijk gemaakt van rood geaderd wit albast, werden tijdens een restauratie in 1749 vervangen door wit marmer. Het beeld en het kussen zijn uit één stuk blauwachtig Cotswold kalksteen gehouwen, wat het vakmanschap en de aandacht voor detail van de beeldhouwer toont.

Inscripties en Epitafen

Onder het beeld bevat het monument een Latijnse epitaf en een gedicht in het Engels. De Latijnse epitaf luidt:

IVDICIO PYLIVM, GENIO SOCRATEM, ARTE MARONEM,
TERRA TEGIT, POPVLVS MÆRET, OLYMPVS HABET

Dit vertaalt zich naar Een Pyliaan in oordeel, een Socrates in genialiteit, een Maro in kunst, waarmee Shakespeare wordt vergeleken met Nestor, Socrates en Vergilius. De tweede regel betekent De aarde bedekt hem, het volk rouwt om hem, Olympus bezit hem, wat zijn onsterfelijke nalatenschap aangeeft.

Het Engelse gedicht onder de Latijnse epitaf roept voorbijgangers op om Shakespeares grootheid te eren, en suggereert dat zijn literaire werken zelfs het werk van de beeldhouwer overtreffen. Onder het gedicht geeft een inscriptie in kleinere letters de details van Shakespeares dood:

OBIIT AŃO DOI 1616
ÆTATIS٠53 DIE 23 APR.

Dit geeft aan dat Shakespeare stierf in 1616 op 53-jarige leeftijd op 23 april.

Restauraties en Wijzigingen

Door de eeuwen heen heeft het monument verschillende restauraties ondergaan. In 1748-49 leidde dominee Joseph Greene een restauratie die werd gefinancierd door de eerste bekende uitvoering van een Shakespeare-stuk in Stratford. Het beeld werd schoongemaakt en de oorspronkelijke kleuren werden hersteld. In 1793 overtuigde Edmond Malone de dominee om het monument wit te schilderen, een verandering die later in 1861 werd teruggedraaid om de oorspronkelijke kleuren te herstellen.

In 1973 liep het monument lichte schade op toen indringers probeerden het beeld te verwijderen, mogelijk op zoek naar vermeende verborgen manuscripten. Ondanks deze uitdagingen is het monument zorgvuldig onderhouden, zodat het een passend eerbetoon aan de Bard blijft.

Kritieken en Interpretaties

Door de geschiedenis heen heeft het monument gemengde recensies ontvangen. Sommige critici, zoals Thomas Gainsborough, hebben het beeld afgedaan als een dom glimlachend ding, terwijl J. Dover Wilson Shakespeares afbeelding vergeleek met een zelfvoldane slager. Anderen, zoals Schoenbaum, zien het monument als een typisch voorbeeld van de Jacobijnse Renaissance stijl, en Spielmann stelt dat de eenvoud ervan passend is voor een grafsculptuur in een kerk.

Ondanks deze uiteenlopende meningen blijft het grafmonument van Shakespeare een essentiële bedevaartsplek voor literatuurliefhebbers en geschiedenisfanaten. Het staat niet alleen als een gedenkteken voor een literaire genie, maar ook als een symbool van de blijvende invloed van Shakespeares werken op de wereld.

Als je voor dit opmerkelijke monument staat, neem dan een moment om na te denken over het leven en de nalatenschap van William Shakespeare. Zijn woorden hebben de tijd overstegen, en dit monument dient als een aangrijpende herinnering aan de man achter de meesterwerken. Of je nu een toegewijde Shakespeare-geleerde bent of een toevallige bewonderaar, het grafmonument van Shakespeare in Stratford-upon-Avon is een must-see bestemming die een diepe verbinding biedt met de blijvende erfenis van de Bard.