Begijnhof Hasselt

Het Begijnhof van Hasselt, lokaal bekend als Begijnhof Hasselt, is een rustige en historische plek gelegen in het noordoosten van Hasselt, België. Deze schilderachtige locatie, omgeven door de drukte van het moderne leven, biedt een vredige terugtrekking in een vervlogen tijdperk, waar de echo's van vrome begijnen nog steeds in de lucht hangen.

De Geschiedenis van het Begijnhof van Hasselt

De oorsprong van het Begijnhof van Hasselt gaat terug tot 1245, toen het voor het eerst werd opgericht buiten de stadsmuren nabij de Begijnenpoel en de Planckenweide. Deze eerste nederzetting werd in 1567 vernietigd tijdens de Beeldenstorm door protestantse troepen. De overblijfselen van dit eerste begijnhof werden in de jaren 70 ontdekt tijdens sloopwerkzaamheden bij het Virga Jesse College, waarbij houten palen en delen van de fundering werden blootgelegd.

In 1571 verhuisden de begijnen binnen de stadsmuren onder bescherming van prins-bisschop Gerard van Groesbeek. Aanvankelijk woonden zij in eenvoudige lemen huisjes rond een kapel aan de rechteroever van de Nieuwe Demer. De begijnen wijdden zich aan het onderwijzen van kinderen van welgestelde burgers en het verzorgen van zieken. Hun medeleven was vooral zichtbaar in 1625, toen zij slachtoffers van de pest verzorgden, een dienst die het leven kostte aan zes begijnen.

Het Huidige Begijnhof

Het huidige Begijnhof van Hasselt, het derde in zijn geschiedenis, begon met de bouw aan het eind van de 17e eeuw en werd voltooid tussen 1707 en 1780. Dit begijnhof wordt gekenmerkt door een V-vormige opstelling van dertien huizen rondom een kleine, tuinachtige binnenplaats. De noordelijke vleugel, grenzend aan de Witte Nonnenstraat, bevat de oudste huizen, gebouwd tussen 1707 en 1711 in Maaslandse renaissancestijl onder de bescherming van Anna Margaretha van Hilst. Deze huizen zijn tweeverdiepingsstructuren met zadeldaken, en het noordelijkste huis draagt het wapen van Van Hilst met het jaartal 1707.

De zuidelijke vleugel, gericht naar de Badderijstraat, bestaat uit vijf huizen die in drie fasen zijn gebouwd tussen 1717 en 1762. Deze huizen zetten het architecturale thema voort van voortuinen met kalkstenen poorten. Opmerkelijk is dat de laatste twee huizen de doorlopende kalkstenen banden en vensterbanken missen die in de noordelijke huizen te vinden zijn.

In het hart van de binnenplaats staan de ruïnes van de Begijnhofkerk, gebouwd tussen 1753 en 1754 en gewijd aan Sint-Catharina. Deze neoklassieke hallenkerk, nu een met klimop begroeide ruïne, was ooit een centraal kenmerk van het begijnhof. De kerk werd aangevuld met een poortgebouw aan de westzijde, dat uitkwam op de Zuivelmarkt. Dit poortgebouw heeft een grote boogvormige ingang omlijst door kalkstenen blokken en bekroond met een oculus, gedateerd 1780.

Verval en Transformatie

Het Begijnhof van Hasselt raakte in verval na de komst van Franse bezettingstroepen in 1795. Tegen 1802 waren er nog maar 23 begijnen over, en de kerk werd omgebouwd tot hooischuur. De kerk werd in 1881 gesloten en later vernietigd tijdens een bombardement op 11 mei 1944, tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Gedurende de 19e eeuw bleef het aantal begijnen afnemen, met slechts zes bewoners in 1825 en nog maar drie in 1856. De laatste begijn, Rosa Margaretha Vandenhoudt, overleed op 14 september 1886. Het eigendom wisselde meerdere keren van eigenaar en werd uiteindelijk in 1938 verworven door de provincie Limburg.

Moderne Ontwikkelingen

In de naoorlogse periode vond het Begijnhof van Hasselt nieuw leven als de Limburgse Provinciale Bibliotheek, die van 1946 tot 1979 verschillende begijnhofhuizen bezette. In 1994 werd de locatie de thuisbasis van het Z33 Kunstencentrum, genoemd naar het adres aan de Zuivelmarkt 33. Deze culturele instelling blijft nieuw leven blazen in de historische locatie, met tentoonstellingen en evenementen die bezoekers van dichtbij en ver trekken.

In recente jaren kondigde de provincie Limburg plannen aan om de begijnhofhuizen en het poortgebouw te verkopen aan een projectontwikkelaar voor ombouw tot privéwoningen. De visie omvat het transformeren van de binnenplaats met de kerkruïne tot een openbare ruimte, het verbeteren van de toegankelijkheid door extra ingangen vanaf de Badderijstraat en de Witte Nonnenstraat, en het uitbreiden van de zuidelijke rij huizen met nieuwe woonunits.

Of je nu een geschiedenisfanaat bent, een liefhebber van architectuur, of gewoon op zoek bent naar een rustige plek, het Begijnhof van Hasselt biedt een unieke blik in het verleden. Zijn rijke geschiedenis, charmante architectuur en serene sfeer maken het tot een must-see bestemming in het hart van Hasselt. Terwijl je door de geplaveide paden wandelt en de historische gebouwen bewondert, word je teruggevoerd naar een tijd waarin de stille toewijding van de begijnen dit betoverende toevluchtsoord vormde.