In het hart van de historische Hanzestad Stade in Nedersaksen, Duitsland, staat de prachtige St. Wilhadi Kerk. Deze Evangelisch-Lutherse kerk, samen met de St. Cosmae et Damiani, is een van de twee belangrijkste kerken in het centrum van Stade. Als hoofdkerk van het district Stade binnen de Evangelisch-Lutherse Kerk van Hannover, is St. Wilhadi niet alleen een plaats van aanbidding, maar ook een baken van architectonische pracht en historische rijkdom.
De oorsprong van de St. Wilhadi Kerk gaat terug tot de 11e eeuw, met de huidige driebeukige gotische hallenkerk die dateert uit de 14e eeuw. Het oudste deel van de kerk, de westtoren, heeft zijn wortels in de 13e eeuw. De kerk is sinds 1529 Lutheraans en de laatste interieurrenovatie werd voltooid in 2017, waardoor de historische charme behouden bleef.
De architecturale ontwikkeling van St. Wilhadi is een verhaal van evolutie en veerkracht. De structuur van de kerk is een gewelfde hallenkerk van baksteen, met een tri-apsidale oostkant, waarbij elke apsis eindigt in een vijfzijdige apsis. Het zes traveeën lange schip wordt aangevuld door een vierkante toren aan de westkant en een tweetraveeën gewelfd bruidsportaal aan de noordelijke zijbeuk. De westtoren, het oudste deel, opende ooit naar een schip dat lager was dan het huidige, waarschijnlijk onderdeel van een basiliek. Tussen 1320 en 1350 werden de drie oostelijke apsissen en de drie oostelijke traveeën van het schip gebouwd, met designelementen beïnvloed door de Petrikerk en formele principes van de Jakobikirche in Hamburg.
In de dakruimte zijn sporen van een voorlopige westmuur zichtbaar, wat wijst op de gefaseerde bouw die rond 1360 werd hervat met gewijzigde vormen. Rond 1400 waren de drie westelijke traveeën en het bruidsportaal voltooid. De toren leed schade door een brand in 1511 en kreeg in 1576 een nieuwe piramidale helm. De grote stadsbrand van 1659 verwoestte de torenspits en daken, waarbij het interieur werd verwoest maar de gewelven gespaard bleven. In 1667 bouwde meester-timmerman Andreas Henne een prachtige barokke torenhelm, die in 1712 beschadigd raakte en in 1724 door bliksem werd vernietigd. De toren kreeg toen zijn huidige platte piramidedak met een windvaan uit 1765.
Tussen 1774 en 1780 onderging de kerk aanzienlijke renovaties vanwege toenemende structurele achteruitgang, geleid door Moor Commissaris Jürgen Christian Findorff. Een uitgebreide restauratie van 1860 tot 1876, gebaseerd op beoordelingen en ontwerpen van Conrad Wilhelm Hase, zorgde ervoor dat ongeveer driekwart van het schip en het koor met kleine bakstenen van maximaal 60 cm dik werden bekleed. Dit omvatte het vernieuwen van de westelijke zijbeukgevels, toren- en zijapsisportalen, koorsteunberen en raamstijlen en traceringen. Ondanks deze uitgebreide renovaties behield de kerk zijn middeleeuwse karakter, in tegenstelling tot de neogotische kerken in Buxtehude en Harsefeld.
Speurtochten in Stade
Ontdek Stade met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Stade op een spannende en interactieve manier!
Het interieur, fundamenteel gerenoveerd in 1989-1990, behoudt het karakter van de hallenkerk uit de 14e eeuw met alle essentiële architectonische vormen intact. De stilistische overgang tussen de oostelijke en westelijke traveeën is het duidelijkst zichtbaar in de zuilontwerpen. De oostelijke zuilen zijn kruisvormig met afgeschuinde randen, ronde diensten in de hoeken, en dienstbundels van drie samengevoegde ronde diensten op de voorvlakken. De westelijke zuilen zijn robuuste ronde zuilen, ongeveer 40 cm dikker dan de oostelijke, en hebben vier driedelige dienstbundels. Deze overgang is ook zichtbaar in de boog- en ribprofielen. De polygonale zandstenen voetstukken van alle vrijstaande zuilen en wanddiensten werden in 1875-1876 vernieuwd, waarbij de oorspronkelijke voetstukken gedeeltelijk onder de vloeropvulling bewaard zijn gebleven. De kapitelen werden in stucwerk gerestaureerd in 1860, hun eenvoudige kelkvorm met rijk geprofileerde bovenplaten overeenkomend met de originelen, zoals blijkt uit onveranderde resten achter het orgel. De gewelven in het schip, die tot 13,60 meter reiken, zijn vierdelig met gekapte sluitstenen; de ribben en gordelbogen zijn alleen in de oostelijke traveeën opgetild. Het pleisterwerk van het derde schipgewelf draagt het jaar 1661, verwijzend naar de vernieuwing van het interieurpleisterwerk na de brand van 1659.
Het tweetraveeën bruidsportaal werd in 1882-1884 verdeeld in twee verdiepingen door het invoegen van een tussenvloer. De westelijke travee van de begane grond dient als voorportaal naar het gotische portaal aan de noordmuur van het schip. De oostelijke travee, gescheiden door een muur, is verdeeld in twee crypte kamers met tongewelven. De noordelijke kamer is toegankelijk via een rondboogportaal omlijst door pilasters en een fronton uit de tweede helft van de 18e eeuw. Het zuidelijke portaal, eveneens versierd met pilasters en een zwaar hoofdgestel, heeft twee nissen en medaillons met ondiepe reliëfs. De bovenkamer van het bruidsportaal dient sinds 1884 als bevestigingszaal. De wanddiensten, oorspronkelijk doorlopend tot de grond, hebben hetzelfde profiel als die in het schip en worden ondersteund door opmerkelijke kopconsoles met polygonale bovenplaten uit circa 1360. Deze consoles tonen een jong en een oud paar. De gewelven van het bruidsportaal zijn 4 meter lager dan die in het schip, en er waren oorspronkelijk raamopeningen tussen de twee ruimtes. De oostelijke gewelfsluitsteen toont een reliëf van het Lam Gods, terwijl de westelijke een pelikaan afbeeldt.
De ramen van St. Wilhadi zijn versierd met neogotisch glas-in-lood, daterend uit 1895, 1905-1907 en 1910. Het hoofdaltaar, vervaardigd in 1660 in een Hamburgse werkplaats, reikt tot aan het gewelf en toont een duidelijk gestructureerd tweeverdiepingen ontwerp met ionische zuilen en een gebroken fronton. Het hoofdniveau bevat een sculpturale kruisigingsgroep tussen Marcus en Matteüs, met daarboven een schilderij van de graflegging, geflankeerd door de evangelisten Lucas en Johannes op de frontonhellingen. Het altaar wordt bekroond door een afbeelding van de verrezen Christus.
In hetzelfde jaar werd de preekstoel toegevoegd, oorspronkelijk rustend op een standbeeld van Mozes, nu ondersteund door een console uit 1875. De hoeken van de polygonale preekstoelkorf zijn versierd met gedraaide zuilen, en de velden en trap tonen de Heiland en negen apostelen, met een engel die de Arma Christi vasthoudt en St. Willehad op de klankbord.
Onder de epitafen bevindt zich die van Johannes von Pahlen († 1685), opgericht in 1686, met een ovaal olieverfschilderij van de opstanding binnen een magnifieke acanthuslijst, geflankeerd door twee vrouwelijke figuren, met de buste van de overledene en de verrezen Christus erboven. Het epitaaf van Detloff von Rantzow († 1724) bestaat uit een wapenkartouche met militaire emblemen uit 1735. Het epitaaf van Ludwig Bernhard Lucius († 1737) toont een architectonische lijst met wapenkartouches en militaire emblemen.
Een altaardoek uit 1665 is versierd met metaalgeborduurde randen op (vernieuwd) rood fluweel, met in het midden het wapen van de familie Königsmarck. Van de drie prachtige kroonluchters heeft alleen de oostelijke uit de tweede helft van de 16e eeuw de brand van 1659 overleefd. De middelste kroonluchter dateert uit circa 1660, en de
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.