In het hart van Zutphen, een betoverende stad in Nederland, bevindt zich de Broederenkerk, een parel van gotische architectuur en historische betekenis. Deze kloosterkerk uit de 14e eeuw, oorspronkelijk onderdeel van een Dominicaans klooster, is een van de best bewaarde kloosterkerken van het land. Tegenwoordig dient het als openbare bibliotheek, waarbij het zijn rijke historische verleden combineert met een moderne functie die de gemeenschap blijft ten goede komen.
De geschiedenis van de Broederenkerk is een boeiend weefsel van verhalen over adel, religieuze toewijding en architectonische evolutie. De plek waar de kerk nu staat, was aanvankelijk de locatie van een gerechtszaal, waarschijnlijk gebouwd rond 1250 tijdens het bewind van Graaf Otto II. Graaf Reinald I van Gelre begon met de bouw van een grotere hal in de buurt, maar het project werd rond 1288 verlaten, mogelijk vanwege de nederlaag in de Slag bij Worringen.
In 1293 schonk Gravin Margaretha van Dampierre, de vrouw van Reinald I, het land, inclusief de onafgemaakte hal, aan de Dominicanen die enkele jaren eerder in Zutphen waren neergestreken. Deze schenking was onderdeel van een breder patroon van klooster- en begijnstichtingen door de adel, in lijn met stedelijke ontwikkelingsbeleid. De Dominicanen, ook wel de Orde der Predikers genoemd, transformeerden de voltooide hal in een slaapzaal en hadden tegen 1310 de grotere hal omgebouwd tot de kerk die we nu kennen als de Broederenkerk.
De bouw van de kerk getuigt van het vakmanschap van die tijd. De onderste meters van het gebouw zijn gemaakt van een andere, hogere kwaliteit steen, wat wijst op de fundering van de oorspronkelijke hal. De gotische stijl van de kerk, gekenmerkt door puntige bogen, ribgewelven en luchtbogen, werd in de 16e eeuw verder verfraaid met prachtige gewelfschilderingen.
Wanneer je de Broederenkerk binnenstapt, word je begroet door de serene schoonheid van de witgepleisterde muren versierd met ingewikkelde schilderingen uit de 16e eeuw. Deze kunstwerken, zorgvuldig gerestaureerd in de jaren 1930, omvatten bustes van heiligen die belangrijk waren voor de Dominicanen in het koorgebied. Het schip bevat decoratief loofwerk en de wapenschilden van prominente lokale figuren die verbonden waren met de Broederschap van Onze Lieve Vrouw in het klooster.
Een van de opvallende kenmerken van de kerk is de gildesteen die in de muur van het zuidtransept is ingebed. Deze steen, daterend uit het midden van de 17e eeuw, behoorde toe aan het Gilde van de Vier Gekroonde Martelaren, een gilde van meesterbouwers. De steen draagt een reliëfinscriptie met daarboven de vier kronen van het gilde en geflankeerd door zes wapenschilden die verschillende ambachten vertegenwoordigen die onder de bescherming van het gilde vielen. De inscriptie, ruwweg vertaald, luidt: Niemand bouwt op zandgrond, maar op de hoeksteen Christus: Geduld overwint.
Speurtochten in Zutphen
Ontdek Zutphen met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Zutphen op een spannende en interactieve manier!
De architectonische reis van de Broederenkerk eindigde niet in de middeleeuwen. In 1772 voegde stadsarchitect Teunis Wittenberg een barokke torenspits toe, waardoor de skyline van de kerk werd verfraaid. In 1826 werd een neoklassieke entreeportaal toegevoegd aan de zuidzijde, waardoor verschillende architectonische stijlen harmonieus werden gecombineerd.
De kerk heeft verschillende transformaties in haar religieuze affiliaties meegemaakt. Na de verovering van Zutphen door Maurits van Nassau, de toekomstige Prins van Oranje, kwam de kerk onder protestantse controle. Het diende de Waalse Kerk en de Nederlandse Hervormde Kerk voordat het uiteindelijk leeg kwam te staan. In 1983 kreeg het een nieuwe bestemming als stadsbibliotheek, een rol die het nog steeds vervult, waardoor de gemeenschap verbonden blijft met kennis en geschiedenis.
Een uniek kenmerk van de Broederenkerk is de beweegbare bel in de nok van het dak, vaak de Portiersbel genoemd. In 1611 besloot de stad dat de bel elke avond moest luiden om het sluiten van de stadspoorten aan te geven. De portier riep dan drie keer om ervoor te zorgen dat niemand buiten bleef. Tegenwoordig luidt de bel van 21:50 tot 21:55, een nostalgische herinnering aan Zutphens vervlogen tijdperk van ommuurde verdedigingen. Bovendien luidt een nieuwe bel, geschonken door de burgers van Zutphen na de Tweede Wereldoorlog, dagelijks kort om 18:03 ter ere van de slachtoffers van de oorlog.
In het zuidtransept van de kerk vind je het Grote Zutboek, een tijdcapsule in de vorm van een boek met bijdragen van de bewoners van Zutphen. Geïnitieerd door Marco Mout, werd dit project in 2009 aan de bibliotheek geschonken ter gelegenheid van haar honderdjarig bestaan. Het Zutboek zal in 2109 worden geopend, waardoor toekomstige generaties een kijkje kunnen nemen in het leven en de gedachten van de Zutphense inwoners uit het begin van de 21e eeuw.
De Broederenkerk is niet slechts een historisch monument; het is een levend testament van Zutphens rijke culturele erfgoed. De muren echoën eeuwenoude verhalen, van adellijke schenkingen en kloosterleven tot gemeenschapsweerstand en moderne kennis. Of je nu een geschiedenisliefhebber, een architectuurliefhebber of een nieuwsgierige reiziger bent, een bezoek aan de Broederenkerk belooft een verrijkende reis door de tijd.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.