Christus Koningkerk

In de schilderachtige Belgische stad Aarschot staat een opmerkelijk voorbeeld van modernistische architectuur en spirituele toewijding: de Christus Koningkerk. Deze opvallende kerk, gewijd aan Christus Koning, is niet alleen een plaats van aanbidding maar ook een baken van gemeenschap en architectonische innovatie. De tweede patroonheilige, Sint Rochus, de beschermer van de stad, voegt een extra laag culturele betekenis toe aan deze fascinerende plek.

Het Ontstaan van de Christus Koning Parochie

In de late tussenoorlogse periode en na de Tweede Wereldoorlog kende de noordelijke rand van Aarschot een aanzienlijke bevolkingsgroei. Deze groei deed pastoor Verpoylt, deken van Aarschot, inzien dat er een lokale kerk nodig was om de gelovigen te behoeden voor de lange tocht naar de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Aanvankelijk werden missen gehouden in de nabijgelegen kapel van de Paters van de Heilige Harten, bekend als de 'Picpussen'. In 1956 werd een kapelaan aangesteld om in de spirituele behoeften van de buurt te voorzien, en in 1957 bouwden de parochianen een voorlopige kerk met ongeveer 350 zitplaatsen.

Op 22 december 1957 werd de officiële oprichting van de nieuwe parochie 'Christus Koning' aangekondigd, met Eerwaarde Gustaaf Vermonden als eerste pastoor. De gemeenschap bloeide snel op, met meer dan 3.200 gelovigen en talrijke katholieke sociale, culturele en religieuze verenigingen die in korte tijd ontstonden.

Bouw van een Nieuwe Kerk

In de vroege jaren 60 werden de plannen voor de permanente Christus Koningkerk opgesteld door architect Jos Gabriëls, die al verschillende opmerkelijke kerken in België had ontworpen. De bouw begon op 10 april 1962, met de eerste steenlegging op 7 juli 1962. De kerk werd ingewijd op 6 oktober 1963 door Monseigneur Descamps, de toenmalige rector van de Katholieke Universiteit Leuven.

Architectonisch Ontwerp

Jos Gabriëls, beïnvloed door de modernistische geest van die tijd, ontwierp de Christus Koningkerk als een breuk met de traditionele kerkarchitectuur. Geïnspireerd door de Brüder Klauskirche in Birsfelden, Zwitserland, koos Gabriëls voor een zaalkerkontwerp, waarbij hij de conventionele schip en zijbeuken inruilde voor een kwartcirkelvormige indeling. Deze innovatieve benadering creëerde een waaierstructuur rond het koor en altaar, waarbij openheid en gemeenschap centraal stonden.

Exterieur Kenmerken

Het exterieur van de Christus Koningkerk is een opvallend gezicht, met zijn schelpachtige architectuur die een gevoel van 'beschutting' suggereert. De vrijstaande toren, ooit als ongebruikelijk beschouwd, is nu een bepalend kenmerk van de silhouet van de kerk. De opengewerkte lantaarn van de toren herbergt drie klokken, waarvan de twee grootste gegoten door de Franse klokkengieters Paccard en de kleinere Angelusklok, toegevoegd in 1995, gegoten door de Koninklijke Klokkengieterij Petit & Fritsen in Nederland.

De straatkant van de kerk is bijzonder opvallend door het spel van volumes. De vierkante toren en gebogen lijnen van het schip worden gecompleteerd door de diepe luifel en bijna vrijstaande kubussen die de ingangsdeuren omlijsten. Het gebruik van witte baksteen met een handgemaakt uiterlijk verlicht de grote muurvlakken, terwijl decoratieve en baanbrekende glas-in-beton constructies van kunstenaar Maurits Nevens de gevel doorbreken. De kerk integreert ook naadloos in de gemeenschap met de toevoeging van het multifunctionele parochiecentrum 'Vinea'.

Interieur Sfeer

Binnenin belichaamt de Christus Koningkerk de zoektocht na de Tweede Wereldoorlog naar nieuwe vormen en indelingen in kerkontwerp. De toegenomen openheid van de Rooms-Katholieke Kerk wordt weerspiegeld in de grote zaalachtige ruimte, die een onbelemmerd zicht op het centrale altaar biedt. De zelfdragende galerij boven de ingang versterkt het gevoel van ruimte, terwijl het strategische gebruik van licht een intieme sfeer creëert. Licht filtert binnen van achter de congregatie door glazen tegels boven de ingang en wordt geconcentreerd op het ronde hoge koor. Hoge ramen in de gebogen zijwanden dragen bij aan de intieme sfeer.

Het altaar, verhoogd en benadrukt door een groot, expressionistisch muurschildering die de 'Apocalyptische Christus' afbeeldt door Maurits Nevens, dient als het centrale punt van de kerk. Nevens, die destijds internationale faam genoot, ontwierp ook de glas-in-beton ramen. Het kerkmeubilair, gekenmerkt door een gestileerde, expressionistische en symbolische esthetiek, werd ontworpen door Willem De Backer en uitgevoerd door steenhouwers van de firma De Backer in Heist-op-den-Berg. Het hoofdaltaar bevat figuren van het kruis, korenaren en druiventrossen, gedeeltelijk gegraveerd en gedeeltelijk gebeeldhouwd.

Het tabernakel, gemaakt van verzilverd messing en versierd met motieven in koper en emaille, werd ontworpen en uitgevoerd door edelsmid Frans Brans. Het doopvont, dat de doop van Christus in de Jordaan afbeeldt, is een samenwerkingsproject van verschillende kunstenaars. Het ontwerp is van Willem De Backer, de uitvoering in blauwe steen door de firma De Backer, en het verzilverde deksel met visfiguren en een duif door Frans Brans. De ronde ambo, gemaakt van gepolijst travertijn, en de communiebanken, ook van travertijn, werden in 1969 geïnstalleerd in de geest van vernieuwing na het Tweede Vaticaans Concilie.

Weinig andere kunstwerken of beelden leiden af van de centrale thema's van de kerk. De twee beelden van Maria, Onze-Lieve-Vrouw met Kind in de kerk, en Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekte Ontvangenis in de weekkapel, zijn ook van Willem De Backer. Hoewel hedendaags in typologie, behouden deze ontwerpen een klassieke figuratieve dimensie, die de blijvende relatie tussen De Backer en architect Gabriëls weerspiegelt.

De Christus Koningkerk in Aarschot is niet alleen een plaats van aanbidding maar een symbool van modernistische innovatie en gemeenschapsgeest. Het unieke architectonische ontwerp, de rijke geschiedenis en de culturele betekenis maken het een must-see voor iedereen die geïnteresseerd is in de samensmelting van geloof, kunst en architectuur.