Synagogue Beth Meir de Bastia

In het hart van Bastia, Corsica, bevindt zich een verborgen parel van historische en culturele betekenis: de Beth Meir-synagoge. Plaatselijk bekend als Synagogue Beth Meir de Bastia, is dit bescheiden maar diep belangrijke gebedshuis sinds de oprichting in 1934 een hoeksteen voor de Joodse gemeenschap op het eiland. Terwijl je door de smalle straatjes van de oude stad dwaalt, valt de onopvallende gevel van de synagoge misschien niet meteen op, maar zodra je binnenstapt, word je ondergedompeld in een rijke geschiedenis van veerkracht en geloof.

De Oorsprong van de Beth Meir Synagoge

Het verhaal van de Beth Meir-synagoge begint met de komst van Joodse families uit Algerije en Marokko tijdens de Eerste Wereldoorlog. Deze families, die in Tiberias en Aleppo woonden, zochten toevlucht op Corsica om aan de Ottomaanse dienstplicht te ontsnappen. Hun reis was vol uitdagingen, maar uiteindelijk vonden ze in december 1915 een veilig onderkomen in Ajaccio, Corsica. Aanvankelijk gehuisvest in een oud katholiek seminarie, kreeg de gemeenschap te maken met interne spanningen en splitste zich uiteindelijk op, waarbij een aanzienlijk deel in februari 1916 naar Bastia verhuisde.

In Bastia sloten deze Joodse vluchtelingen zich aan bij de bestaande Joodse gemeenschap, die bestond uit families die in de jaren 1890 uit Constantinopel waren gevlucht. Samen vormden ze een sterkere en beter georganiseerde gemeenschap, wat leidde tot de oprichting van de Association Cultuelle Israélite de Bastia. Salomon Bensamoun werd aangesteld als grootrabbijn en een grotere synagoge werd gevestigd in de haven van de nieuwe haven, met een Sepher Torah geschonken door de naburige gemeenschap van Livorno.

De Oprichting van de Huidige Synagoge

De Beth Meir-synagoge zoals we die vandaag kennen, werd in 1934 opgericht dankzij de inspanningen van rabbijn Meir Toledano. Rabbijn Toledano, wiens jongere broer tijdelijk toevlucht had gezocht op Corsica, was gefascineerd door de verhalen over de gastvrije sfeer van het eiland. In 1924 besloot hij zich met zijn gezin in Bastia te vestigen en leidde hij de oprichting van een nieuwe synagoge genaamd Beth Knesset Beth Meir, ter ere van Rav Meir, een gerespecteerde Misjna-geleerde.

De synagoge werd ingericht in een appartement op de begane grond in het historische centrum, vlakbij de oude haven. Hoewel het oorspronkelijk niet was ontworpen als gebedshuis, bood de Pisan-stijl architectuur van het appartement een opmerkelijke setting met zijn dubbeltongewelfde plafonds, prachtig beschilderd door Guy-Paul Chauder. De hoofdgebedsruimte wordt aangevuld door een vrouwenafdeling en een beth midrash (studiezaal), samen met een ruime ontvangstruimte en een keuken.

De Tweede Wereldoorlog en de Joodse Gemeenschap

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Joodse gemeenschap in Bastia, net als vele anderen, geconfronteerd met aanzienlijke bedreigingen. Ondanks de bezetting van Corsica door 85.000 Italiaanse soldaten en 15.000 Duitsers, werd de gemeenschap beschermd door de prefect van Corsica, Paul Balley. Terwijl Joodse families in Zuid-Corsica onder huisarrest werden geplaatst, werden de mannen van de gemeenschap van Bastia, tussen de 60 en 80, van mei tot september 1943 geïnterneerd in Asco. Opmerkelijk genoeg werd geen enkele Franse Jood uit Corsica gedeporteerd naar nazi-vernietigingskampen.

Na de bevrijding van Corsica op 4 oktober 1943, het eerste Franse departement dat werd bevrijd, werden de Joodse gevangenen vrijgelaten. De veerkracht van de gemeenschap en de rol van het eiland als toevluchtsoord leverden Corsica de titel op van Eiland van de Rechtvaardigen, wat de betekenis ervan als toevluchtsoord tijdens een van de donkerste periodes in de geschiedenis benadrukte.

Ontwikkelingen na de Oorlog en de Nalatenschap van de Synagoge

In 1962 zag de synagoge een heropleving van haar gemeente met de komst van Joodse families uit Algerije, die op de vlucht waren voor de onrust van de Algerijnse Oorlog. Hoewel veel van deze families uiteindelijk verder trokken, kozen sommigen ervoor om van Corsica hun permanente thuis te maken, waardoor de continuïteit van de Beth Meir-synagoge als een centraal punt voor de Joodse gemeenschap werd verzekerd.

In 1972 werd de synagoge officieel verworven door een inschrijving van het Fonds Social Juif Unifié en sindsdien wordt deze beheerd door de Association Cultuelle et Culturelle Israélite de Corse, aangesloten bij het Consistoire Central Israélite de France. De synagoge onderhoudt ook een speciale sectie in de gemeentelijke begraafplaats. Ondanks het vertrek van rabbijn Albert Harrosch in 1985, blijft de synagoge actief, met regelmatige diensten op zaterdagochtend en tijdens belangrijke Joodse feestdagen, dankzij de steun van het regionale consistorie van Nice en de Hazac-organisatie.

Een Levend Getuigenis van Integratie en Veerkracht

Vandaag de dag staat de Beth Meir-synagoge als een getuigenis van de blijvende geest en integratie van de Joodse gemeenschap binnen de Corsicaanse samenleving. Ondanks de uitdagingen van het toenemende antisemitisme in Frankrijk, blijft de Joodse gemeenschap op Corsica bloeien, in harmonie levend met hun Corsicaanse buren. De historische rol van het eiland als toevluchtsoord voor Joden tijdens de oorlog en de voortdurende steun voor Joodse families in nood onderstrepen de reputatie van Corsica als een plaats van toevlucht en solidariteit.

Als je Bastia verkent, biedt een bezoek aan de Beth Meir-synagoge een unieke kans om je te verdiepen in een minder bekend hoofdstuk van de Joodse geschiedenis, gekenmerkt door doorzettingsvermogen, gemeenschap en een diepe band met het eiland Corsica. Of je nu een geschiedenisenthousiasteling, een culturele ontdekkingsreiziger of gewoon nieuwsgierig bent, de Beth Meir-synagoge is een must-visit bestemming die je begrip van deze levendige en veerkrachtige gemeenschap zal verrijken.